Arab qumri, bulbul, toʻtilarning sayrashi badiiy soʻz sanʼatlaridan biri

Sajʼ

Sajʼ (arab. — qumri, bulbul, toʻtilarning

sayrashi) — badiiy soʻz sanʼatlaridan biri:

bir yoki bir necha gapdagi ayrim

soʻzlarning vazn yoki raviyda (yoki har

ikkalasida) mos kelishi. S. sanʼati dastlab

xalq ogʻzaki ijodida paydo boʻlgan,

keyinchalik yozma adabiyotga oʻtgan. S.

oʻzbek xalq ertaklari, dostoy va

maqolparsa koʻp uchraydi. Sajlangan

matn ravon oʻqiladi, ohangdorlik va kuchli

emotsionallik tugʻdiradi, kishi xotirasida

mustahkam saqlanib qoladi. S. sanʼati

ishlatilgan nasr — nasri musajjaʼ, nazm

esa nazmi musajjaʼ deb yuritiladi. S.

tuzilishi jihatidan 3 xil boʻladi: 1. Toʻliq S.

(mutavoziy S.) — bir yoki bir necha

gapdagi ayrim soʻzlar vaznda hamda

raviyda mos boʻladi. Mac, "Jallodlar

soʻyib qoʻymasin, tezroq borib kulidan

olinglar, zindonga solinglar" ("Ravshan").

2. Qofiyali S. (mutarraf S.) — bir yoki bir

necha gapdagi ayrim soʻzlar raviyda mos

boʻlib, vaznda teng boʻlmaydi. Mas, "Zoti

bemadoro, dimogʻi poʻlod va koʻngli xoro"

("Mahbub ulqulub"). 3. Vazndosh S.

(mutavozin S.) — bir yoki bir necha

gapdagi ayrim soʻzlar hamvazn boʻlib,

raviyda mos boʻlmaydi. Mac, "Avbosh va

areol musulmonlaridin alargʻa ne maosh

va ne hisol" ("Mahbub ulqulub").

S. shoxlarning saroy yozishmalari, tarixiy,

ilmiy va badiiy nasrda ham qoʻllanilgan.

Mumtoz adabiyotda Navoiy, Bobur,

Gulxaniy kabi sanʼatkorlar Sdan unumli

foydalanishgan. Navoiy oʻzbek nasrida S.

sanʼatini eng yuqori choʻqqiga koʻtardi.

Oʻzbek adabiyotida Hamza, Abdulla

Qodiriy, Gʻafur Gʻulom, Oybek va boshqa

ijodida ham S. namunalari bor.

Sarimsoqov B., Oʻzbek adabiyotida sajʼ,

T., 1978.

[1]

Adabiyot

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-

yil

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga

ishorat yoʻq. 

Siz ularni topib va ushbu maqolaga

qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz

mumkin.

 

 

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-

2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

 

Manbalar

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

 

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin. 

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?title=Sajʼ&oldid=1816096

" 

dan olindi 

Last edited 4 years ago by Ximik1991Bot