Aqshning vetnamdagi harbiy va siyosiy ekstansiyasi (1950-1975)

¹²⁹ Tompson R. Vetnamdan chiqish yo`q. – NY 1976. – B. 120

¹³⁰ Shaplen B. Vaqt qo`ldan. – Yuv. 1959. – B. 451 – 452

71

Amerika siyosatining tanqidchilari Qo`shma Shtatlar ko`p jihatdan «Vyetnamda 20 yillik tajribani emas, balki 20 marta takrorlangan bir yillik tajribaga ega bo`lganini» aytishdi.
Qisman shu sababli, AQShning yordam siyosati va tushunmovchiliklar va yomon maslahatlarga asoslangan tegishli dasturlari muvaffaqiyatsizlikka uchradi.
Harbiy tashkilotning qurilishi va kadrlar tayyorlash, o`z navbatida, Qo`shma Shtatlarning Ikkinchi Jahon urushi va Koreya urushidagi tajribasini aks ettirdi, garchi bu urushlarning ikkalasi ham mutlaqo boshqa sharoitlarda sodir bo`lgan odatiy harbiy to`qnashuvlar edi. Bu holat yordam dasturiga noto`g`ri yondashuvni keltirib chiqardi.
Amerikaliklar kutilgan kommunistik oqimni to`sib qo`yishga qat`iy qaror qilib, bunga Amerika qo`shinlarini jangga kiritmasdan erishish mumkin deb taxmin qilishdi. Ushbu taxminning muvaffaqiyatsizligi tez orada ma`lum bo`ldi, chunki Ngo Dinh Diemning Janubiy Vetnamdagi hukumati Shimoliy Vetnamni mag`lub etish vazifasini bajara olmadi. Domino nazariyasi Vetnamga o`zining haqiqiy ahamiyatidan oshib ketgan alohida ahamiyatga ega bo`ldi.
Qo`shma Shtatlar o`z oldiga bir-biriga mos kelmaydigan ikkita maqsadni qo`ygan. Ular Vetnamda hokimiyat tepasiga keladigan kommunistlarning yo`lini to`sishga ahd qildilar va shu bilan birga Osiyo qit`asidagi harakatlarda bevosita ishtirok etishni qat`iy istamadilar. Amerika Qo`shma Shtatlari tomonidan qo`llab-quvvatlangan Bao Dai bilan frantsuz tajribasining muvaffaqiyatsizligi va Bao Dayning kommunistik bo`lmagan vorislari ikkilanishni keltirib chiqardi, AQSh ushbu maqsadlarning birinchisini ikkinchisidan ustun qo`yish orqali hal qildi. Qo`shma Shtatlar hali ham aralashmaslik yoki mo``tadil qurolli aralashuv o`rtasida tanlov qilish kerakligini his qildi. Tanlov qilgan