Apparat va dasturiy

Tizim to’g’risida ma’lumotni oluvchi dasturlar. Bu dasturlar, kompyuterda o’rnatilgan apparat va dasturiy ta’minot bo’yicha, shuningdek, uskunalar foydalangan tanaffuslar, kiritish-chiqarish portlarni sozlash va boshqa resurslar to’g’risida keng ma’lumot beradi. Lekin, shunday dasturlar hech qanday sinash (testlash) funktsiyalarni bajarmaydi. Yangi platalarni, tarmoq adapterlarni, MIDI - qurilmalarni va nostandart tipdagi adapterlarni o’rnatishdan oldin qanday tanaffuslar, kiritish-chiqarish portlar va xotira manzillari foydalanilayotganligini bilishingiz kerak. Har bir plataga o’ziga xos tanaffuslar va kiritish-chiqarish portlar biriktirilishi kerak. Bu kategoriyaga tegishli dasturlarni ko’pincha tarkibiy tuzilmali (konfiguratsion) utilit deb atashadi.
Diagnostik dasturlar to’liq ma’lumot bermaydi, lekin, ular foydalidir. Har bir dastur, aniq tipga tegishli muammoni aniqlashga mo’ljallangani uchun, butun kompyuter uchun va disklarni tekshirish uchun alohida-alohida dasturlarni xarid qilish kerak.
Testlash jarayoni uchun xos bo’lgan cheklanishlar. Masalan, tekshiruvchi dastur qaysidir qurilmada, masalan, disk yurituvchida muammo borligini anikladi. Diagnostika dasturlar kursatgan muammolar sababi boshka bo’lishi mumkin. Bunday dasturlar muammoni keltirib chiqqan qurilmaga emas, balki kompyuter ostki tizimiga ilova qiladi. Ma’lum simptom bir nechta komponentalarga xos bo’lishi mumkinligi uchun ko’p hollarda muammoli qurilmani aniq ko’rsatish mumkin emas.
Hisobot oluvchi utilitlar. Ko’p hollarda kompyuterni ishlatishda kelib chiqadigan muammolarni echish kaliti operatsion tizim har xil vositalariga, turli apparat va dasturiy komponentalarni tekshirishga imkon berishdan iborat.
Ma’lumotlarni diagnostika qilish va tiklovchi utilitlar. Qattik disklarni xolatini taxlil etish va tiklash bir-biri bilan bog’lik. Siz shu vazifalarni alohida bajaradigan dasturlardan yoki universal echimlardan foydalanishingiz mumkin.
BIOS yoki DOS, diagnostik dasturlardan olingan xatolar haqidagi ma’lumotlar anik yo’llanmalarga asoslangan bo’lib unda ko’rsatilgan ma’lumotlardan foydalanish mumkin, lekin ularga to’liq ishonib bo’lmaydi.
AMI BIOS ni ishlab chikaruvchi American Megatrends kompaniyasi bir nechta utilitlar va maxsus uskunalarni tavsiya etadi. Shu erga Intel, AMD, Cyrix, SGS Thomson va Texas Instruments kompaniyalarining protsessorlarini tekshirishga imkon beradigan, AMIDIAG dasturi xam kiradi. Protsessorlardan tashkari bu dastur xotira, disk yurituvchi, kattik disklar, CD, DVD va BD - disk yurituvchilar, videoadapterlar, USB, parallel va ketma-ket portlar, ovoz platalari, tarmokli adapterlar va boshkalarni tekshiradi. Yana bir utilitlardan biri - Smith Micro Software ishlab chikaruvchi kompaniyasining Checkit utilitini keltirish mumkin. Bu utilitning to’plamiga yana Computer Associates kompaniyasida ishlab chiqarilgan Clean & Zip File Management Utility va InoculatelT Antivirusni xam keltirish mumkin.