Apparat va dasturiy

Yangi universal ketma-ket periferiya shinalari

1996 yilda yangi universal ketma-ket shina USB (Universal Serial Bus) paydo bo‘ldi, tahminlarga qaraganda u yaqin orada ketma-ket va parallel, klaviatura va sichqoncha portlarini almashtiradi— barcha qurilmalar bitta raz’yomga ulanadi va u ko‘p sonli qurilmalarni Plug®Play SCSI-3 texnologiyasining yengilligi bilan o‘rnatish
i mkonini beradi. Plug®Play texnologiyasi («ula va ishla») «issiq» almashtirishni amalga oshirish imkonini beradi, ya’ni qurilmalarni kompyuterni o‘zmasdan va qayta yuklamasdan almashtiradi. Fizik biriktirilgandan so‘ng qurilmalar to‘g‘ri anglanadi va avtomatik konfigurasiyalanadi. Shinaning o‘tkazish qobiliyati 12 Mbit/s. Ko‘p qurilmalarni: vinchesterlar, videokameralar, yuqori o‘tkazish kobiliyatli printerlar va b. yaxshisi SCSI tipidagi interfeyslar va yangi standartlar: Fire Wire — «olovli sim» nomi bilan ma’lum bo‘lgan IEEE-1394 va AGP (Accelerated Graphics Port — tezlashtirilgan grafikli porti ) orqali ulagan ma’quldir. Xususan, o‘ta tezkor raqamli ketma-ket shina Fire Wire yuqori
ishonchlilik va qiymatlarni uzatishning yuqori sifati bilan tavsiflanadi, 400 Mbit/s o‘tkazish qobiliyatiga ega, uning bayonnomasi vaqt bo‘yicha kritik ma’lumotlarni kafolatli uzatilishini ta’minlaydi, bunda video va audioxabarlarning haqiqiy vaqt o‘lchamlarida sezilarli buzulishlarsiz o‘tishi ta’minlanadi. Fire
Wire shinasi yordamida Plug®Play texnologiyasi bo‘yicha katta miqdordagi va amalda istalgan konfigurasiyadagi turli xil qurilmalarni bir-biriga ulash mumkin, bu bilan u oddin aytib o‘tilgan SCSI tipidagi qiyin konfigurasiyalanadigan periferiya shinalaridan keskin farq qiladi.
Kuchliroq kompyuter tizimlari uchun (lokal tarmoqdar, maynfreylar) yaxshi tanilgan, oson murojaat qilinadigan va unchalik qimmat bo‘lmagan 10

Periferiya shinalari bilan ishlash
Yuqorida keltirib o‘tilganidek periferiya shinalari kompyuterda ma’lumot almashmshga xizmat qiladi. Quyidagi rasmda ona plata va asosiy shinalar raz’yom(ulanadigan joy)lari tasvirlangan.

Rasmda ko‘rib turganingizdek zamonaviy kompyuterlarning shinalari turlari ham turlichadir. Zamonaviy kompyuter shinalariga IDE, SATA, AGP, PCI, USB va tezkor xotira shinalarini keltirish mumkin.
Hozirgi kunda keng qo‘llanilayotgan IDE interfeysi dastlab qattiq disklar interfeysi sifatida ishlab chiqarilgan. Biroq bugungi kunda u nafaqat qattiq disklarni balki magnit lentadagi to‘plagichlar, CD-ROM, DVD lar va Zip diskovodlarda qo‘llanilmoqda.

Yuqoridagi rasmlarda IDE interfeysining kabeli, ya’ni shleyf va IDE raz’yomi tasvirlangan. Shleyf uyachalardan iborat va o‘rtada bitta uya yo‘q, IDE raz’yomi bo‘lsa tishchalardan iborat bo‘ladi va o‘rtada bitta tishchasi yo‘q bo‘ladi. Shleyfga bir tomondan IDE raz’yomi va mkkmnchi tomondan qattiq disk yoki CD-ROM, DVD lar va Zip diskovodlar ulanishi mumkin.
Biz ona plataga qattiq disk va CD-ROM qurilmasini ulash jarayonini ko‘rib chiqamiz. Dastlab shleyfni IDE raz’yomiga ulaymiz ulashda IDE raz’yomi tishchalariga extiyot bo‘lmoq lozim.

So‘ngra shleyfni qattiq disk va CD-ROM qurilmasini ulaymiz .

Shuning bilan qattiq disk va CD-ROM ona plataga ulandi. endi kompyuter uchun muhim qurilmalardan biri bo‘lgan tezkor xotira shinasi bilan tanishamiz.