Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

5.1. Rasm. Aholi takror barpo bo‘lishiga ta’sir etuvchi omillar. 
 
Ijtimoiy-iqtisodiy  omil  aholi  tabiiy  harakatida  muhim  rol  o‘ynaydi. 
Aholining  yashash  sharoiti,  sog‘liqni  saqlashning  ahvoli,  ayollarning  jamiyatdagi 
o‘rni,  aholining  madaniy  va  ma’lumotlilik  darajasi  va  boshqalar  aholi  tabiiy 
harakati  darajasini  belgilab  beradi.  Ushbu  omillarning  tug‘ilish  va  o‘limga  ta’siri 
qarama-qarshi  ham  bo‘lishi  mumkin.  Aholining  yashash  sharoiti,  moddiy  ahvoli 
yaxshilanishi,  tibbiy  xizmat  kabi  sohalarning  rivojlanishi,  o‘lim  ko‘rsatkichini 
pasaytiradi,  aholi  o‘rtacha  umr  ko‘rish  darajasini  uzaytiradi.  Natijada,  aholi 
tarkibida  qariyalar  salmog‘i  ko‘payadi  va  o‘z-o‘zidan  o‘lim  ko‘rsatkicha  osha 
boshlaydi.  
Aholining takror barpo bo‘lishi , ya’ni avlodlar almashinish jarayoni jamiyat 
taraqqiyotining turli bosqichlarida, davlatlarda, millatlarda o‘ziga xos xususiyatga