Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

 
 
Xalqlarning bir mamlakatdan ikkinchi mamlakatga ko`chishi uzoq tarixlarga 
borib  taqaladi.  Eng  katta  o`zgarishlardan  bu  xalqlarning  tarixida  Afrika  va  Osiyo 
mamlakatlarini  kaloniyalashtirish  bilan  bog`liq  bo`lgan  va  shu  o`rinda  50000  dan 
60000  yil  avval  Afrikadan  Janubiy  Osiyo,  Xitoy  va  Yevropa  mintaqalariga 
migratsiya  bo`lgan.  Xozirgi  dalillarga  ko`ra  Shimoliy  va  Janubiy  Amerikaga 
odamlar  14000  yil  avval  migratsiya  qilishni  boshlashgan.  Bu  jarayonda  suv 
kanallari orqali qayiqlarda foydalanilgan. Tinch okeaniga yetib Shimoliy G`arbdan 
Janubga  qarab  Chili  sohillariga  yo`naltirilgan  (Gebel,  Uotes  va  ORurk  2008; 
1501.). Yillar davomida migratsiya jarayoni quruqliklar va suv orqali davom etgan. 
Aholining  migratsiyasi  ko`pincha  ularning  harbiylarining  bostirib  olishlari  bilan 

---

 
237 
aks  ettirilgan.  Norvegiyaliklar  IX  asrlarda  Yevropa  bo`ylab  bostirish  reytlarini 
o`tkazishgan  lekin  bosib  olgan  Yerlaridan  daromad  (pul)  olib  o`z  mamlakatlariga 
qaytganlar. Tarixda bunday harakatlardan biri XIV asrda Temirlanning Yevropani 
bosib olishida ham kuzatilgan (Darvin, 2008).