Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

Migratsiya
masshtabi
tashqi
ichki
Qit;alararo
Qit’a ichida
rayonlararo
Rayon ichida
Shahar va  qishloq  o‘rtasida
 
11.2-rasm. Migratsiyaning masshtabi. 
 
Migratsiyaning yana bir turi tebranuvchi (mayatniksimon) migratsiya bo‘lib, 
aholining  bir  aholi  punktidan  ikkinchi  bir  aholi  puktiga  o‘qish,  ishlash  va  boshqa 
sabablarga  ko‘ra  har  kunlik  qatnashidir.  Bu  tur  migratsiya  ko‘proq  ichki 
migratsiyaga  xos  bo‘lib,  xalqaro  migratsiya  doirasida  davlatlararo  yaxshi 
qo‘shnichilik aloqalari yo‘lga qo‘yilgan chegaraoldi hududlarigagina xosdir. 
Migratsiya  jarayoni  tashkil  etilish  nuqtai  -  nazaridan  tashkil  etilgan  va 
tashkil  etilmagan  turlarga  ajratiladi.  Tashkil  etilmagan  migratsiya  aholining  o‘z 
                                                 
1
Демографический энциклопедический словарь. - М., 1985., 243-244- бет. 

---

 
230 
hohish  va  ixtiyorlari  bilan  avvaldan  rejalashtirilmasdan,  stixiyali  tarzda  bo‘lishi 
bo‘lsa,  tashkil  etilgan  migratsiya  ijtimoiy  zaruriyat  tufayli  davlat  tomonidan 
rejalashtirilgan  tarzda  sodir  bo‘ladi.  Misol  uchun,  hozirgi  kunda  juda  ko‘p 
O‘zbekiston  fuqarolari  Janubiy  Koreya  Respublikasida  tashkillashtirilgan  holda 
mehnat qilmoqdalar. 
So‘nggi  yillarda  migratsiyada,  xususan  xalqaro  migratsiya  jarayonlarida 
qonuniy va noqonuniy migratsiya turlari alohida ajratib ko‘rsatilmoqda.  
Qonuniy  migratsiya  -  bu  kishilarning  mavjud  qonunchilikni  chetlab 
o‘tmagan  holda,  davlat  organlari  tomonidan  ro‘yxatdan  o‘tkazilgan  va  tegishli 
ruxsatnomalari bo‘lgan holdagi ko‘chishlaridir.  
Noqonuniy migratsiya esa kishilarning mavjud qonunchilikni chetlab o‘tgan 
va  davlat  organlari  tomonidan  ro‘yxatga  olinmagan  holdagi  hamda  zaruriy  xujjat 
va ruxsat bo‘lmagan holdagi ko‘chishidir.