Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

MIGRASIYANING  MAQSADIGA  KURA  T
U
RLARI
1. Doimiy migratsiya – aholining bi ron hududga
doi mi y ravi shda ko‘chib ketishi.
2. Mavsumi y mi gratsi ya – aholi ning ma’lum davrga
bi ron hududga ko‘chib keti shi.
3.
Te branma migratsiya – aholining o‘qish , ishlash
maqsadi da bi r joydan ikkinchi joyga har kungi yoki har
haftal ik harakati.
4. Si rkul yar mi gratsi ya – aholining qi sqa davr davomi da
ma’lum maqsad sababli yuz beradigan harakati.
 
11.1-rasm. Migratsiyaning turlari. 
Muddatiga  ko‘ra  –  migratsiyaning  doimiy  vaqtincha  (mavsumiy)  va 
tebranuvchi (mayatniksimon) turlari ajratiladi. 
Doimiy  migratsiya-  bu  aholining  ko‘chib  ketgan  joyida  butunlay  qolib 
kyetishi  yoki  uzoqroq  muddat  qaytib  kelmasligidir.  Kishilarning  nisbatan  qisqa 
muddatdan  so‘ng  ko‘chib  ketgan  joylariga  qaytib  kelishlari  vaqtinchalik 
migratsiyadir.  Vaqtingchalik  migratsiyaning  eng  muhim  yo‘nalishi  mavsumiy 
migratsiya  bo‘lib,  kishilarning  yilning  muayyan  bir  faslida  chetga  chiqishi  yoki 
                                                 
1
Бўриева М.Р. Демография асослари. - Т., 2002. 

---

 
229 
kelishi  jarayonidir.  Mavsumiy  migratsiya  asosan  mehnat  migratsiyasiga  xos 
jarayon  bo‘lib,  aholi  bandligida  katta  tebranishlar  bo‘ladigan  va  ishchi  kuchiga 
talab  katta  bo‘ladigan  mavsumlarda  kishilarning  migratsion  faolligi  bir  necha 
barobar ortib ketadi. Mavsumiy migratsiya ko‘proq qishloq xo‘jaligi, mehmonxona 
xo‘jaligi  singari  ishchi  kuchini  ko‘p  talab  etadigan  va  yuqori  malaka  talab 
etilmaydigan  ishlar  bilan  bog‘liq  bo‘ladi.  Misol  uchun  yoz  oylarida  Turkiya, 
Shveysariya  kabi  davlatlarga  xorijlik  sayyohlarning  ko‘plab  kelishi  natijasida 
ishchi kuchiga bo‘lgan talab keskin ortadi. Bu esa daromad topish darajasi nisbatan 
pastroq bo‘lgan davlatlardan ko‘plab ishchilarning oqib kelishiga sabab bo‘ladi.
1
 
Migratsiya masshtabi

Migrаtsiya
miqyosi
(mаsshtаbi)
-
migrаtsiyaning
hududiy tаvsifini bеrаdi vа miqyosigа ko‘rа tаshqi
(хаlqаrо)
hаmdа
ichki
(rаyоnlаrаrо)
migrаtsiyalаr
аjrаtilаdi. Tаshqi migrаtsiya qit’аlаrаrо vа qit’а ichidа
mаmlаkаtlаrаrо sоdir bo‘lаdi. Ichki migrаtsiya esа
rаyоnlаrаrо, rаyоn ichidа shuningdеk shаhаr vа qishlоq
o‘rtаsidа sоdir bo‘lishi mumkin.