Anotatsiya kirish mavzuning asoslanganligi va dolzarbligi

Anotatsiya


KIRISH


Mavzuning asoslanganligi va dolzarbligi. Insoniyat hamisha energiyaning eng samarali manbalarini izlab topishga harakat qiladi. Ayniqsa bugungi davrda bu masala yanada dolzarb ahamiyat kasb etib, energetika havfsizligini taminlash har bir davlat uchun eng ustuvor yo‘nalishlardan biriga aylanmoqda.
Ushbu sharoitlarda muqobil energiya manbalarini hayotga yanada keng tadbiq etish kun tartibiga chiqishi tabiiy. Sababi, ularning gelio, gidro va shamol energiyasi, biomassa kabi turlari deyarli beqiyosdir va qayta tiklanaveradi, hozirgi jadal innovatsion taraqqiyot davriga juda mos, yangi ish o‘rinlari yaratishda ayni muddao. Qolaversa, shu asosda ishlovchi texnika hamda texnologiya ekologik toza, atrof-muhitga bezarar, texnogen halokatlarga olib kelmaydi.
Garchi rivojlanishning mazkur yo‘lidan borish katta saiy-harakatlar, kuch-g‘ayrat, muayyan sarf-[arajatlarni talab etsa-da, ular zoya ketmasligi, o‘zini to‘liq oqlashi amaliyotda isbotini topmoqda.
O‘zbekiston – serquyosh respublika. Quyoshning nur sochish soati yiliga mamlakat shimolida 2700 soatdan – 2980 soatgacha, janubda 2800 -3130 soatgacha o‘zgarib turadi. Taqqoslash uchun shuni aytish lozimki, G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida bu ko‘rsatgich O‘rta Osiyoga xos ko‘rsatkichning 70-80% ni tashkil etadi, xolos. Bu jihatdan O‘rta Osiyo, aniqrog‘i O‘zbekiston Respublikasi bilan Amerika Qo‘shma Shtatlarining janubida joylashgan Kaliforniya shtati raqobatlashishi mumkin.
Respublikamizda qayta tiklanuvchi energiya resurslarini tadqiq etish va joriy qilish ishlarini yanada yuqori darajaga ko‘tarish, mavjud muammolarga o‘z vaqtida tashkiliy-huquqiy, ilmiy-texnik, innovatsion yechimlar topish yurt ravnaqi, el farovonligini yuksaltirish, aholi salomatligi, atrof-muhit musaffoligini yanada samarali ta’minlashda dolzarb hisoblanadi.
Quyosh energiyasidan amaliy foydalanish nafaqat uning iqlimiy kattaliklari qiymatlari, balki quyosh radiatsiyasining davriy variatsiyalari bilan bog‘liq. Atmosferaning shaffoflik ko‘rsatkichini xarakterlovchi kattalik Quyoshning berilgan balandligida Yer sirti yaqinidagi radiatsiya jadalligining atmosferaning yuqori chegarasidagi radiatsiya jadalligiga nisbati ko‘rinishida aniqlanadi. Mazkur koeffitsiyentning qiymati quyosh radiatsiyasining suv bug‘i, ideal atmosfera, atmosfera aerozollari orqali kuchsizlanishi sifatida hisoblanadi.