Anorgul atajonova

 
 
Bilib oling!
 Otlar ma’no jihatdan ikki turga bo‘linadi:  
1. Atoqli otlar. 2.Turdosh otlar. 
Atoqli  otlar
  -  shaxs  yoki  predmetga  atab  qo‘yilgan  nomlardir. 
Atoqli otlar jumlasiga quyidagilar kiradi: 

---

 
88
1. Kishilarning ismi, familiyasi, taxallusi: Alisher, Rustam, Foniy. 
2. Geografik nomlar: Buxoro, Pomir, Amudaryo. 
3.  Turli  tashkilot,  korxona  nomlari:  "Nuroniy"  jamg‘armasi", 
"Mashhura" korxonasi. 
4. Planeta va yulduzlarning nomlari: Mars, Zuhra, Yupiter. 
5.  Ro‘znoma  va  oynomalar,  tarixiy  hodisa  va  asar  nomlari: 
"Ma’rifat"  ,  "O‘zbekiston  adabiyoti  va  san’at",  "Xalq  so‘zi",  "Ma’rifat", 
"O‘zbek tili va adabiyoti", "Boshlang‘ich ta’lim", "Tafakkur" oynomalari, 
"O‘tkan kunlar" romani. 
6. Hayvonlarga atab qo‘yilgan nomlar: Olapar, Qashqa, Boychibor. 
Atoqli otlar bosh harf bilan yoziladi. 
Atoqli  otlarning  katta  qismi  turdosh  otlardan  va  boshqa  turkumga 
mansub  so‘zlardan  hosil  bo‘lgan:  a)  turdosh  otlardan  –  Asal,  Arslon, 
Rayhon, Ra’no, Anor, Lola; b) sifatlardan - Shirin, Buyuk, Aziza, Ulug‘, 
Go‘zal;  v)  sonlardan  -  Yetmishboy,  Sakson,  Oltiboy,  To‘qsan;  g) 
olmoshdan  -Kimsanboy;  d)  fe’llardan  -  Xudoyberdi,  Tursun,  Sotiboldi, 
O‘lmas.  
Aksincha,  rentgen,  amper  kabi  turdosh  otlar  atoqli  ot  (ularni  kashf 
etgan shaxslar nomi) asosida paydo bo‘lgan. 
Turdosh otlar
 - bir turdagi 
predmetning  umumiy  nomini  bildirgan  otlardir:  bola,  shahar,  mamlakat. 
Turdosh otlar ikki xil bo‘ladi: aniq va mavhum otlar. 
Bevosita  predmetni  anglatadigan  otlar 
aniq  otlar
  deyiladi.  Ular 
anglatgan predmetlarni sanash va ko‘rish mumkin. Shuning uchun ular sof 
ko‘plik  ma’nosiga  ega  bo‘ladi:  kitob-kitoblar,  daraxt  -  daraxtlar,  beshta 
daftar, yuzlab odam. 
Mavhum  tushunchalarni  ifoda  qiluvchi  otlar 
mavhum  otlar
 
deyiladi.  Bular  mavhum  belgi,  xususiyat,  holat,  kasb  -  kor  kabilarning 
nomlarini bildiradi: sevgi, tuyg‘u, yaxshilik, pishiqchilik, mung, gina, did, 
ibo,  rashk,  istehzo,  rohat.Ular  odatda  sof  ko‘plik  ma’nosiga  ega 
bo‘lmaydi.  Ko‘plik  qo‘shimchasi  ularga  ma’noni  kuchaytirish  uchun 
qo‘shiladi: tuyg‘u – tuyg‘ular. Quvonchlarim dilda cheksiz.