Anorgul atajonova

);  -gan  (yotgan),
  -
i(b),  -ar
  qo‘shimchalariga  edi 
to‘liqsiz fe’lini qo‘shish yordamida hosil qilinuvchi formalar 
(yozgan edim, 
yozgan eding, yozgan edi, o‘qib edim, o‘qib eding, o‘qib eding, yozar 
edim, yozar eding, yozar edi.
 M: O‘ktam do‘stiga harbiy xizmatdan yozar 
edi). 
Hozirgi  zamon
  fe’li  ish-harakatning  nutq  so‘zlanib  turgan  paytda 
bajarilayotgan  yoki  bajarilmayotganini  bildiradi.  Hozirgi  zamon  fe’li 
quyidagi qo‘shimchalar va ko‘makchi fe’llar yordamida hosil qilinadi: 
-yap
  (o‘qiyapman,  kelyapman.  Uydan  kelayapman); 
-yotir
 
(o‘qiyotir,  kelayotir.  Kitobni  o‘qiyotirman); 
-yotib
  (o‘qiyotibman, 
kelayotibman.  Kutubxonadan  kelayotibman); 
-moqda
  (o‘qimoqdaman, 
kelmoqdaman.  Qiziqarli  kitob  o‘qimoqdaman);  yot,  tur,  o‘tir,  yur 
ko‘makchi fe’llari yordamida (yozib yotibdi, yozib turibdi, o‘qib o‘tiribdi, 
o‘qib  yuribdi.  1.  Salim  universitetda  o‘qib  yuribdi.  2.  Zulfiya  uyda  kitob 
o‘qib  o‘tiribdi.  3.  Jasur  Toshkentdan  xat  yozib  turibdi.  4.  Karim  insho 
yozib yotibdi). 
Hozirgi  zamon
  shakllari  harakatning  nutq  momentidan  oldin 
boshlanganligi va nutq momentida ham tugamaganligini bildiradi. 
Kelasi  zamon
  fe’li  ish-harakatning  nutq  so‘zlanib  turgan  paytdan 
so‘ng bajarilishi yoki bajarilmasligini ifodalaydi. 
Kelasi  zamon  fe’llari  hozirgi  zamon  formalari  bilan  bog‘langan 
bo‘ladi.  Chunki  hozirgi  zamon  fe’l  formalari  orqali  ifodalangan  harakat 
nutq  momentida  tugallanib  qolmay,  undan  keyin  ham  davom  qilishi 
mumkin  bo‘lgan  harakatni  bildiradi.  Kelasi  zamon  fe’llari  quyidagi 
qo‘shimchalar yordamida hosil qilinadi: 
-ajak, -yajak
 qo‘shimchalariga shaxs-son formalarini qo‘shish bilan 

---

 
129
(borajakman,  o‘qiyajakman.  Sayohatga  albatta  guruhimiz  bilan 
borajakmiz!);