Annual Review

Ta’lim Olish Uslublari

II qism

Reja:

• Xaney va MamfordningTa’lim Olish Uslublari Modeli haqida umumiy tushunca
• Turli Intelekt nazariyasi
• Turli Intelekt nazariyasining qo’llanilishiga misollar

Xaney va Mamfordning Ta’lim Olish Uslublari Modeli

Faol
Refleksiv
Nazariy
Pragmatik

Faol o’rganishni afzal ko’ruvchilar:

Yoqtiradilar

• Amaliy mashqlar
• Ynagi tajribalar
• Qiyinchiliklar
• Guruh bo’lib ishlash

Yoqtirmaydilar

• Uzoq vaqt tinglash, o’qish yoki yozish
• Yakka tartibda ishlash

Hush ko’radigan ba’zi mashqlari

• Boshqotirmalar
• Muhokama ko’rinishidagi topshiriqlar
• Rollar ijrosi
• Eksperimentlar
• musobaqalar

Refleksiv o’rganishni afzal ko’ruvchilar:

• Biror narsani bajarishdan oldin o’ylashga vaqt berilishini
• Mulohazaga undaydigan savollar berilishini
• Boshqalarni kuzatishni

Yoqtiradilar

• Vaziani bajarishda shoshtirilishini yoki kam vaqt berilishini

Yoqtirmaydilar

• Kuzatish
• Inervyu olish
• Sherik bilan muhokama qilish
• Boshqalardan maslahat va ko’rsatmalar olish
• Murabbiylik qilish

Hush ko’radigan ba’zi mashqlari

Nazariy o’rganishni afzal ko’ruvchilar:

• Nazariya, mantiqiy izoh, modellar va faktlar
• Savol bera olish imkoniyati
• Maqsadni tushuntrilishini

Yoqtiradilar

• Mohiyatini tushunmasdan turib mashqlar bajarishni
• Mavhum xulosalarni

Yoqtirmaydilar

• Tahlil qilish
• Taqqoslash
• O’xshash tomonlarini topish
• Nazariyani qo’llash uchun misollar

Hush ko’radigan ba’zi mashqlari

Pragmatik o’rganishni afzal ko’ruvchilar:

• O’rganilayotgan mavzuning darsdan tashqarida ham qo’llay olish
• Hayotiy misollar
• Amaliy mashqlar
• Ekspert tomonidan beriladigan maslahatlar

Yoqtiradilar

• Misollar taqdim etilmasligi

Yoqtirmaydilar

• Muammolar yechimini izlash
• Hayotiy misollar tahlili
• Guruh bo’lib muhokama qilish

Hush ko’radigan ba’zi mashqlari

Hulosa

Har bir ta’lim olish uslubining o’z ustunliklari va kamchiliklari bor

Dars davomida barcha uslublardan foydalanish tavsiya qilinadi

O’quvchining ma’lum bir uslubni hush ko’rishi uning faqat ushbu uslubda o’rganishini anglatmaydi

Turli Intelekt Nazariyasi

X. Gardner

Intelekt Turlari

Naturalistik
Fazoviy
Kinestetik
Musiqiy
Shaxslararo
Ichki Shaxsiy
Mantiqiy
Lingvistik

Turli Intelekt Nazariyasiga ko’ra:

• O’quvchilar intelektning barcha turlariga egadirlar. Lekin ba’zi intelekt turlari boshqalaridan ko’proq rivojlangan bo’ladi;
• Uzoq yillar davomida o’quvchilar asosan mantiqiy intelekt asosida tekshirib kelingan. Turli Intellekt Nazariyasi o’quvchularni baholashda turli usullardan foydalanishni tavsiya qiladi.
• Har bir o’quvchi muvaffaqiyatga erisha oladi deb qaraladi;
• O’quvchilarning aksari barcha intelekt turlarini yetarli darajada rivojlantira oladilar.

Intelektning qaysi biri qo’llaniladi?

Matematika/Geometriya darsida:

• Masalaning shartini o’qib, masala bayoni va yechimini rasm chizish orqali ifodalaydilar. (fazoviy, mantiqiy)
• Musiqaga ko’paytirish misollarini qo’llagan holda matn yozadilar. (musiqiy).
• Doskaga chiqib, tenglamaning yechish uslubini qolgan o’quvchilarga tushuntirib beradilar (lingvistik, shaxslararo).
• O’quvchilar berilgan o’lchovlar asosida maket yasaydilar. O’lchamlar ham savol ko’rinishida beriladi. Misol uchun, balandligi enidan 3 barobar katta (fazoviy).
• O’quvchilar guruh bo’lib berilgan tenglamani yechadilar va o’z javoblarini boshqa guruh javoblari bilan solishtiradilar.(shaxslararo).

Adabiyotlar ro’yhati:

• Brualdi, A. (1998). Gardner's theory. Teacher Librarian, 26(2), 26.
• Cassidy *, S. (2004). Learning Styles: An overview of theories, models, and measures. Educational Psychology, 24(4), 419-444. doi:
• Gardner, H. (1983). The theory of multiple intelligences. London: Heinemann.
• Honey, P., & Mumford, A. (1989). Learning styles questionnaire. Organization Design and Development, Incorporated.
• Pashler, H., McDaniel, M., Rohrer, D., & Bjork, R. (2008). Learning Styles: Concepts and Evidence. Psychological Science in the Public Interest, 9(3), 105–119. https://doi.org/10.1111/j.1539-6053.2009.01038.x