Anizotropiya

Izotropiya, izotroplik (izo... va yun. tropos — burilish, yoʻnalish) — muhit (jism) fizik xossalarining turli yunalishlarda bir xil boʻlishi. Xossalari barcha yunalishlarda bir xil miqdor (skalyar) bilan ifodalanadigan jism izotrop jism deyiladi. Odatdagi sharoitda barcha gaz, suyukliklar, amorf (smola va shisha) jismlar izotropdir.
Bir jismning oʻzi muayyan (optik) xossalari boʻyicha izotrop, boshqa (mexanik) xossalari jihatdan esa ani-zotrop (noizotrop) boʻlishi mumkin (qarang Anizotrop materialyaar). Mas, kubik sistemadagi kristall optik, is-siqlik va elektr xossalari boʻyicha izotrop, chunki bunday kristallda yorugʻlikni sindirish, issiqlikdan kengayish koeffitsiyentlari va elektr oʻtkazuvchanligi barcha yoʻnalishlarda bir xil, birok, elastiklik moduli, uzilish mustaxkamligi turli yoʻnalishlarda har xil (elastiklik moduli deformatsiyalovchi kuchning yoʻnalishiga bogʻliq) boʻladi, yaʼni shu kristall bu jixatdan anizotropdir.^[1]
ANIZOTROPIYA (yun. anisos — bir xil boʻlmagan va tropos — yoʻnalish) — modda fizik xossalarining har xil yoʻnalish va kesimlarda har xil boʻlishi. Anizotropiya, mas, kristallarning qattiqdik, issiqlik, optik, magnit, elektr va b. xossalari uchun xos. Disten, andaluzit, grafit kabi minerallarning qattiqligi boʻylamasiga bir xil boʻlsa, koʻndalangiga boshqacha boʻladi. Bir yoqlama bosim taʼsirida dastlabki tuzilishini oʻzgartirib, har xil kesimda turlicha tuzilishni hosil qilgan, tarkibidagi minerallar maʼlum qonuniyatga boʻysoʻngan togʻ jinslariga anizotropik togʻ jinslari deyiladi. Anizotropiya hodisasi minerallarning optik xususiyatini oʻrganishda katta ahamiyatga ega.