Andilon Mashinasozlik instituti transport va logistika fakulteti mehnat muhovfazasi va texnika xavfsizli 30-20 gruh talabasi mamirov izzatillo ning xayot faoliyati xavfsizligi fanidan mustaqil ishi

Izolyatsiyalovchi qoplamalar. Izolyatsiyalovchi qoplamalarni 20 kV kuchlanishgacha boigan elektr uskunalarida, tok o‘tkazuvchi qismlarga bexosdan tegib ketishining oldini olish uchun, ish jo^im to‘siqlar bilan ajratish imkoni bolmagan hollarda, qollashga ruxsat etiladi. 1000 V kuchlanishgacha boigan elektr uskunalarda, izolyatsiyalovchi qoplamalar uzgichlarni yanglishib ulab yuborishga yo‘l qo‘ymaydigan vosita sifatida ham qollaniladi. Kuchlanish ostida bo‘lgan va kuchlanishi olingan tok o‘tkazuvchi qismlar orasidagi (masalan, qo‘zg‘almas kontaktlar va ajratgich pichoqlari o‘rtasida) izolyatsiyalovchi qoplamalar mexanik mustahkam, tuzilishi va o‘lchami tok o‘tkazuvchi qismlarni to‘liq yopadigan bo‘lishi zarur. Qoplamalarni bevosita tok o‘tkazuvchi qismlar ustiga o‘rnatish mumkin. Kuchlanishi 20 kV gacha boigan elektr uskunalarida qattiq elektr izolyatsiyalovchi materiallar (getinaks, shishatekstolit va boshqa) dan yasalgan qoplamalar ishlatiladi. Kuchlanishi 1000 V gacha boigan elektr uskunalarida dielektrik rezinadan yasalgan qalinligi 5 mm dan kam bolmagan elastik qoplamalarni ishlatish mumkin. Kuchlanishni olmasdan ular bilan ishlashda tok olkazuvchi qismlar yopiladi. Elektr xavfsizligi asoslari 157 Konstruksiyasida izolyatsiyalovchi dastak yoki tutqich ko‘zda tutilmagan tok o‘tkazuvchi qismlar ustiga, qoplamalarning asosiy himoya vositalaridan foydalangan holda o‘rnatish zarur. Izolyatsiyalovchi qoplamalarni ishlatishdan oldin ularning changini artish, yuzasida yoriq va darz ketgan joylari yo‘qligini, lak qoplamasi buzilmaganligi va boshqa kamchiliklar yo‘qligini tekshirish zarur. Izolyatsiyalovchi qoplamalarni namlanish va ifloslanishidan saqlash lozim. Izolyatsiyalovchi dastakli chilangarlik-yig‘uv asboblari. Izolyatsiyalovchi dastakli asboblar 1000 V kuchlanishgacha boMgan elektr uskunalarida, kuchlanish ostida ishlash uchun asosiy himoya vositasi sifatida qoMlaniladi. Faqat «Elektr uskunalarini ishlatishda xavfsizlik texnikasi qoidalari» talablari asosida tayyorlangan izolyatsiyalovchi dastakli asboblarni ishlatishga ruxsat etiladi. Izolyatsiyalovchi dastaklar gMloflar shaklida yoki tayanch bilan mahkamlangan, nam oMkazmaydigan, moy va benzin ta’siriga chidamli, mo‘rt boMmagan, elektr izolyatsiyalovchi materialdan yasalgan, yechilmaydigan qoplama shaklida tayyorlanadi. Izolyatsiya dastakni batamom qoplashi va uning halqa-tayanch o‘rtasigacha boMgan uzunligi 100 mm dan kam boMmasligi kerak. Buragich (отвертка) o‘zagining izolyatsiyasi, uning uchiga 10 mm qolgunga qadar davom etishi lozim. Izolyatsiyalovchi dastaklar yuzasi va qalinligi nuqsonsiz boMishi hamda g‘ovaklar, singan va shishgan joylari boMmasligi shart.