Andijon viloyati andijon tumani

Shu vaqtgacha Yerning tortish kuchi ta’sirida jismning harakati, ya’ni Yer va jismdan iborat bo‘lgan yopiq sis temadagi mexanik harakatini ko‘rdik. Mexanik ener giyaning saq lanish qonuni boshqa yopiq sistemalar uchun ham o‘rinlidir. Masalan, ta yanch, prujina va jismdan iborat yopiq sistemani ko‘raylik.

Tayanchga o‘rnatilgan pruji naga m massali jismni mahkamlab, uni x masofaga tortib turaylik (136-rasm). Bunda jismning kinetik energiyasi =m/2 = 0, potensial energiyasi esa Ep1 = k/2 bo‘ladi. Bu yerda k – prujina ning bikirligi. Jismni qo‘yib yubor sak, u prujinaning elastiklik kuchi tufayli tezlik oladi. Jism muvozanat holatdan o‘tayotganda, ya’ni x =0 masofada uning tezligi eng katta qiymatga erishadi. Shunga muvofiq =m/2 kinetik energiyasi ham maksimal qiymatda bo‘ladi.

Tayanchga o‘rnatilgan pruji naga m massali jismni mahkamlab, uni x masofaga tortib turaylik (136-rasm). Bunda jismning kinetik energiyasi =m/2 = 0, potensial energiyasi esa Ep1 = k/2 bo‘ladi. Bu yerda k – prujina ning bikirligi. Jismni qo‘yib yubor sak, u prujinaning elastiklik kuchi tufayli tezlik oladi. Jism muvozanat holatdan o‘tayotganda, ya’ni x =0 masofada uning tezligi eng katta qiymatga erishadi. Shunga muvofiq =m/2 kinetik energiyasi ham maksimal qiymatda bo‘ladi.

•  

Masala yechish namunasi:

Masala yechish namunasi:

90 m balandlikdan erkin tushayotgan 1 kg massali jism balandlikning yarmini o`tayotganida uning kinetik va potensial energiyalari nimaga teng(J)?

Berilgan: Formulasi: Yechilishi:

h=90 m

m=1 kg = ==900 J

=? = m∙g∙h =1∙10∙90= 900 J

=?

Mustaqil ishlash uchun masala

Balandlikdan qo`yib yuborilgan 500g massali jismning to`liq mexanink enrgiyasi 200 J. Jism qanday balandlikdan qo`yib yuborilgan(m)?

•  

Mustahkamlash

Mustahkamlash

1.Mexanik energiyaning saqlanish qonunini formulasini ko`rsating.

a) Ek=m𝑣2/2 b)Ek=mgh c) Ek+ Ep =const d) Ek= Ep