Andijon qishloq xo’jalik instituti

Karbon kislotalar 

 Molekulasida karboksil gruppa -

 COOH

 bo’lgan moddalar karbon kislotalar deb ataladi. 

Karbon  kislotalar  karboksil  gruppalarining  soniga  ko’ra  bir  asosli,  ikki  asosli  va  ko’p  asosli 

bo’ladi. Masalan: sirka kislota CH

3

COOH

 va moy kislota 

C

3

H

7

COOH

 bir asosli, oksalat kislota 

HOOC—COOH

  va  malon  kislota 

COOH

 

CH

2

  —  COOH

  ikki  asosli  kislotalardir.  Karbon 

kislotalar  to’yingan  va  to’yinmagan,  shuningdek  ochiq  zanjirli  va  xalqali  tuzilishiga  ega 

bo’ladilar

. 

Nomenklatura va izomyeriyasi 

 To’yingan  bir  asosli  yog  kislotalarini  nomlashda  qanday  xom  ashyodan  olinganligini 

ko’rsatadi,  masalan  ularning  birinchi  vakili  H

COOH 

chumoli  kislota  deb  ataladi,  chunki  u 

dastlab  chumolidan  ajratib  olingan,  sirka  kislota  -  sirkadan,  moy  kislota  -yogidan,  valerian 

kislota -  valerian o’simligi ildizidan olingan. 

Bir  asosli  karbon  kislotalarni  XUN  nomenklaturaga  ko’ra  nomlashda  karboksil  gruppa 

bilan birikkan uglevodorod nomiga "kislota" so’zi qo’shiladi: 

                   O                                              O                                                O