Andijon qishloq xo’jalik instituti

TAYANCH  SO’Z VA IBORALAR

   

  Arenlar,  fenil,  orta-,meta  va  faraizomerlar,  SH.Fridel-D.Krafts  reaksiyasi,  I  va  II  tur 

o’rinbosarlari, naftalin. Sikloparafinlar, G.G.Gustavson va N.D.Zelinskiy reaksiyalari, halqaning 

kuchlanishi. Terpenlar. 

 

3-ma’ruza 

SPIRTLAR VA FENOLLAR. ALDEGID VA KETONLAR  

Reja 

 

1.Ta’rifi.Izomeriya va nomenklaturasi, nomlanishi 

2.Olinishi 

3.Xossalari 

4.Ahamiyati 

 

1.Ta’rifi.Izomeriya va nomenklaturasi, nomlanishi 

 

Spirtlar  (alkogolyatlar)  deb  molekulasida  bitta  yoki  bir  nechta  gidroksil  gruppa  OH 

saqlagan birikmalarga aytiladi. 

 

 

 

Spirtlarda uglevodorod qismiga qarab alifatik aromatik va alisiklik spirtlarga bo’linadi.  

 

        CH

3

 - CH

2

 OH         

 

                           CH

2

OH                     OH 

          Alifatik 

 

 

 

 

 

 

 

         aromatik                     alisiklik 

 

bundan tashqari gidroksil gruppa soniga qarab bir va ko’p atomli bo’ladilar. 

 

---

17 

 

      CH

3

 – CH

2

OH         CH

2

–CH

2     

                  CH

2

 –  CH- CH

2

 

   

 

 

OH   OH  

 

  OH      OH   OH 

 

          bir atomli             ikki atomli                  uch atomli 

 

spirtlar gidroksil gruppaning molekulada qanday atomda joylashganlkigiga qarab birlamchi va 

uchlamchi spirtlarga bo’linadi. 

 

           

CH

3 

  -   CH

2

   –   OH birlamchi spirt 

CH

3

   -   CH   –   OH ikkilamchi spirt 

 

   CH

3

 

   

 

  

CH

3 

   

  CH

3

 -   C  -  OH    uchlamchi spirt 

   

 

  CH

3