Andijon qishloq xo’jalik instituti

+Br

2

   

BrCH

2

-CH

2

-CH

2

Br 

 

+H

2

   

CH

3

-CH

2

-CH

2

-CH

3

 

 

 

 

      Br 

+Br

2

                                   +HBr 

 

---

16 

 

Siklopropan va siklobutan birikish reaksiyasiga kirishadi, qolganlari esa o’rin olish reaksiyasiga 

ega  ekanligi  sababini  nemis  kimyogari  Adolf  Bayer  o’zining  "Kuchlanish  nazariyasi"  bilan 

tushuntiradi. 

4.Ahamiyati 

1.Aromatik uglevodorodlar ayrimlari erituvchi xilma xil organik moddalarni  sinteziga (adepin   

   kislota, kaprolakton) geksaxloran olishda va x/k va fiziologik   

   aktiv moddalar olishda ishlatiladi. 

2.Sikloparafinlarning yoqilgi sifatida ishlatilishidan tashqari sintetik tola amino-kapron, poliamid      

    smola (naylon tolasi) olishda; 

3.Xar xil organik sintezlarda ishlatilishlarini tushuntiriladi. 

 

SAVOLLAR 

1.NH

2

 - amino guruxi benzol xalqasiga kiruvchi ikkinchi o’rinbosarlarni qaysi  

   xolatga yo’naltiradi. 

2.Kondensirlash aromatik uglevodorodlarga kondensirlangan uglevodorodlardan  

   farqini yozib tushintiriig. 

3.Nima uchun o’rin almashinish reaksiyalarga aromatik uglevodorodlar oson   

   Kirishadilar? 

4.Repelentli xossa ega bo’lgan aromatik uglevodorodlarni bilasizmi? 

5.O’rinbosarlarni benzol xalqasiga yo’naltiruvchilik ta`siri nimada? 

6.Siklogeksandan qanday reaksiya yordamida benzol olish mumkin? 

7.Siklopentan qanday reaksiya yordamida olinadi? 

8.Siklopropanga HCI ta`sir etilganda nima xosil bo’ladi?