Andijon qishloq xo’jalik instituti

 

Xossalari 

 Geterosiklik birikmalarni ayrim xossalariga ularning vakillari xaqida gap yuritganimizda 

to’xtalamiz. 

 Quyida  eng  muxim  5  va  6  a`zoli  geterosiklik  birikmalar  xamda  ularni  xosilalari  bilan 

tanishib chiqamiz. 

 FURAN.

 Furan o’zining eng yaqin gomologlari 

α

-metilfuran va a

1

,a

1

- dimetilfuran bilan 

birgalikda  yogochni  quruq  xaydash  natijasida  olinadi.  Furan  neytral  modda  bo’lib  benzol  kabi 

aromatik  xossaga  ega.  Furanning  bu  xususiyati  uni  galoidlash  nitrolash  va  sul`folash 

reaksiyalarida namoyon bo’ladi. 

      1)                                                                                     O                                                     

 

---

47 

 

                                                                                       2)                      - C 

                                O                                                                  O                   H 

                             Furan                                                               Furfurol     

Furanning  eng  muxim  xosilasi  bo’lib  yangi  yopilgan  non  xidli,  suvda  yomon  eriydigan 

rangsiz  suyuqlikdir.  Furfurol  yogoch  qipigi,  kepak  tarkibiga  kirgan  pentazollarning  kislotali 

gidroliz  qilib  olinadi.  Furfurol  o’zining  kimyoviy  xossalari  jixatidan  aromatik  aldegidlar. 

Masalan: benzol aldegidiga juda o’xshaydi

.