Andijon qishloq xo’jalik instituti

 

  

               Adenin(6- aminopurin) 

              guanin ( 6 oksi 2 - aminopurin)  

 

 

Barcha  oksi  va  aminopurinlar  yuqori  temperaturada  suyuqlanuvchi  (300 

0

S  dan  yuqori) 

rangsiz kristal bo’lib suvda yomon eriydi. Siydik kislota, mochevina bilan birga siydik tarkibiga 

kiradi va tirik organizmdan siydik tarzida birga ajraladi. 

---

52 

 

 Adenin va guanin nuklein kislotalarning asosiy qismini tashkil etib, bular choy, qand va 

lavlagi tarkibida ko’p miqdorda bo’ladi.  

 

Alkoloidlar 

 Alkaloidlar  tarkibida  azot  atomi  tutgan,  asos  xossalariga  ega  bo’lgan  ayrim  o’simliklar 

tarkibida uchraydigan, odam va xayvon organizmiga kuchli fiziologik ta`sir qiladigan murakkab 

organik  birikmalardir.  O’zbekiston  olimlarining  alkaloidlar  kimyosini  rivojlanishda  qo’shgan 

xossalari  ittifoqda  emas,  dunyo  miqyosida  xam  ma`lumdir.  Sotsialistik  mexnat  qaxramonlari 

akademik S. Yu. Yunusov, O. S. Sodiqov  va ularning shogirdlari katta ilmiy-tadqiqod ishlarini 

olib  bormoqda.  Quyida  eng  muxim  bo’lgan  bir  necha  alkalloidlar  ustida  qisqacha  to’xtalib 

o’tamiz. 

Koniin asosan bangidevona o’simligi tarkibida uchrab o’ta zaxarli alkaloid xisoblanadi. 

 

 

                                     

                                   - CH

2

 – CH

2

 – CH

3

 

 

                          NH           

 

Nikotin  -  tamaki  o’simligining  bargi  va  ildizida  uchraydigan,  suvda  yaxshi  eriydigan 

moysimon  suyuqlik.  U  eng  zaxarli  alkaloidlardan  biri  bo’lib,  qishloq  xo’jaligida  kontakt 

insektitsidi sifatida ishlatiladi.