Andijon mashinasozlik instituti “sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish” kafedrasi

Dt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 312000
Kt «Pul mablag’lari» 312000

SHu kuni kompaniya nominal qiymati 200000 so’m bo’lgan yillik 10% daromad keltiruvchi 10 oy muddatga chiqarilgan «V» korxona obligatsiyasini 184000 so’mga sotib oldi.Bu xo’jalik muomalasi bo’yicha esa 16000 so’m chegirma yuzaga keldi.

Dt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 184000
Kt «Pul mablag’lari» 184000

Mart oyining oxiriga kelib olingan obligatsiyalar bo’yicha foizlar hisoblandi:

a) bank obligatsiyalari bo’yicha 300000 x 12 % x 1/6 = 6000 so’m
b) korxona obligatsiyalari bo’yicha 200000 x 10 % x 1/ 10 = 2000 so’m
Bu xo’jalik muomalasiga quyidagi buxgalteriya yozuvi rasmiylashtiriladi:
Dt «Olinadigan foizlar» 8000
Kt «Foiz ko’rinishidagi daromad» 8000

Hisoblangan foizlar kelib tushganda esa

Dt «Pul mablag’lari» 8000
Kt «Olinadigan foizlar» 8000

Obligatsiyalarni nominal qiymati va xarid bahosi o’rtasida yuzaga kelgan farqni hisobdan chiqarish muomalalari quyidagi buxgalteriya yozuvlari bilan rasmiylash-tiriladi.

a) Ustama summasi 6 oy mobaynida (12000 so’m : 6 oy) 2000 so’mdan oyma-oy hisob-dan chiqarib boriladi.

Dt «Foiz ko’rinishidagi xarajatlar» 2000
Kt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 2000

b) CHegirma summasi 10 oy mobaynida (16000 so’m : 10 oy) 1600 so’mdan oyma-oy hisobdan chiqarib boriladi:

Dt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 1600
Kt «Foiz ko’rinishidagi daromad» 1600

Qisqa muddatli obligatsiyalarining harakat muddati tugab, korxona tomoni-dan egasiga qaytarilgan va ular uchun puli kelib tushganda

a) bank obligatsiyalari bo’yicha
Dt «Pul mablag’lari» 300000
Kt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 300000

b) «V» korxona obligatsiyalari bo’yicha

Dt «Pul mablag’lari» 200000
Kt «Qisqa muddatli investitsiyalar»


3. Aktsiya va obligatsiyalarni sotib olish hamda qayta sotish bilan bog’liq xarajatlar hisobi. Investitsiyalar bo’yicha moliyaviy natijalarni hisobga olish tartibi
Investitsiyalardan olinadigan daromadlar Buxgalteriya hisobining milliy standartlarida ta’kidlab o’tilganidek, foizlar, royalti, dividendlar, uzoq va qisqa muddatli ijara sifatidagi investitsiyalar bo’yicha ijara haqi hamda investitsiyalarni sotish natijasida olingan foyda sifatida yuzaga keladi.
Korxona o’z mablag’larini bankka depozitga qo’yish, qarz berish yoki obligatsiyalar kabi qarz qog’ozlarini sotib olish, vaqtinchalik keraksiz aktivlarni ijaraga berish orqali foiz ko’rinishidagi daromadga ega bo’ladi. Ushbu yo’nalishlar bo’yicha daromad hisoblanganda quyidagi buxgalteriya yozuvi qilinadi: