Andijon mashinasozlik instituti «materialshunoslik va yangi matеriallar tеxnologiyasi» kafedrasi «materialshunoslik»


-Mavzu. Metall va qotishmalarning xossalari



Download 7,16 Mb.
bet23/93
Sana08.11.2022
Hajmi7,16 Mb.
#862450
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   93
Bog'liq
ma`ruzalar

6-Mavzu. Metall va qotishmalarning xossalari.
Reja:

              1. Metall va qotishmalarning fizik, kimyoviy xossalar.

              2. Metal va qotishmalarningelektrik, magnit, optik, issiq-fizikaviy va texnologik xossalari.

Xossa – bu materialni boshqa materiallarga nisbatan son yoki sifat tomondan bir xilligi yoki farq qilish xarakteristkasi (ko‘rsatgichi).
Materialni tanlashda quyidagi xossalar asosiy o‘rin egallaydi: 1-foydalanishlik – ishlatishlik («эксплуататционный»), 2- texnologiklik, 3- tannarxlik xossalari. Bularni ichida eng birinchi ahamiyatlisi bu foydalanishlik xossasidir.
Mashina detallarini, asboblarni ish berish qobiliyatiga (kuchli, tezlikli, chidamlili, turg‘unlili va texnik-ishlatish ko‘rsatgichlari) foydalanishlik xossasi deyiladi. Bu xossa materialning mexanik, fizik, kimyoviy xossalariga bog‘liq.
Ko‘pchilik mashina detallarini (hammasini desa ham bo‘ladi) ishlatishlik xossalarini ularning mexanik xossalarini ta’minlaydi. Mexanik xossalari ularni tashqi kuch ta’sirida o‘zini tutishini ifodalaydi. Materiallarning mexanik xossalari katta guruh ko‘rsatgichlarga ega.
Bir guruh mashina detallari uchun ular materiallarining kimyoviy xossalariga ham bog‘liq. Tashqi muhit ta’sirida ko‘rsatayotgan qarshilik qobiliyati bu ularning kimyoviy xossalaridir.
Agar tashqi muhit ashaddiy («agressiv») bo‘lsa, kimyoviy xossa ancha ahamiyatli bo‘ladi: olov bardosh, zangga bardosh po‘latlar.
Yuqori haroratda uzoq vaqt qizdirilganda uncha oksidlanmaydigan, kuyundi hosil qilmaydigan po‘latlar olovbardosh po‘latlar deyiladi. Metall qizdirilganda yuzasida oksid qatlam (kuyundi) hosil bo‘ladi. Olovbardoshlikni sonli ko‘rsatgichlari quyidagilar:

  1. Oksidlanish tezligi – massani o‘zgarishi. (g/m soat) yoki oksid qatlami qalinligini ortishini tezligi (mkm/soat).

  2. Metallni ruxsat etilgan ish harorati, bunda oksidlanish tezligi belgilangan miqdordan ortmaydi.

Zangga bardoshlik – bu metallni eloktrokimyoviy zanglashga (kimyoviy reaktsiyaga) qarshiligi. Metall yuzasida suyuq muhit va uni elektrokimyoviy bir xil emasligida zanglash kuchayadi. Ko‘rsatgichlari:

  1. Eloktrokimyoviy zanglash tezligi bu ham massani o‘zgarish intensivligidir (g/m soat) yoki chiziqli o‘lchamlarini o‘zgarishi (mkm/soat).

  2. Yuzani buzilishi natijasida mexanik xossalarini o‘zgarish darajasi.


Download 7,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   93




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish