Аndijоn mashinasozlik instituti «Materialshunoslik va yangi materiallar teхnologiyasi» kаfеdrаsi

Umumiy ma'lumot:

2A150 modelli bir shpindeli vertikal parmalash dastgoxini asosiy uskuna bo‘lib, uning shpindeliga o‘rnatiladigan keskich sifatida turli diometrli spiral parmalar, zenkerlar va boshqa keskichlardan, moslama sifatida esa mashina tiski, patron, konduktor, o‘tish vtulkalaridan zaruriyatga ko‘ra foydalanadi. 1-rasm a, da 2A150 modelli parmalash dastgoxining umumiy ko‘rinishi keltirilgan. U poydevor plita 1, stanina 2, tezlik qutisi 3, elektr dvigateli 4, shpindel 5, surish qutisi 6 va stol 7 dan iborat.

Shu bilan birga zarur bo‘lganda reykali tishli gildirak o‘qida o‘tirgan shturval yordamida shpindel qo‘lda suriladi. Agar yanada kichikroq tezlikda shpindelni qo‘lda surish zarur bo‘lsa, dastasidan tishlari 22 va 64 ta bo‘lgan tishli g`ildiraklar bir kirimli chervyak, tishlari 60 ta bo‘lgan chervyak g`ildiragi va tishlari 14 ta reykali tishli g`ildirak orqali suriladi. Dastgoxni ishga tushirishdan avvalo stoliga mashina tiski yoki bo‘lak mos-lama o‘rnatilib, unga esa zago­tovka mahkamlanadi. Zagotovkada ochiladigan teshik markazi shpindel o‘qi ro‘parasiga to‘g`rilanadi. Keyin esa parma yoki boshqa keskichning quyrug`i shpindelga o‘rnatiladi (2-rasm). Agar zarur bo‘lsa, bunda o‘tish vtulkalaridan foydalaniladi.
Keyin tezliklar va surish qutisi dastalari zaruriy tezliklarga o‘tkazilib, dvigatel yurgaziladi, so‘ngra parmani zagotovka yaqinlashtirish uchun maxovikcha 8 ni aylantirib (yoki avtoma­tik ravishda), undan qirindi yo‘nila boradi. Zagotovka, keskich materialiga va boshqa ko‘rsatkichlarga ko‘ra moylovchi sovitkich suyuklikdan foydalanib yo moylamasdan parmalash olib boriladi.


17-rasm. 2A150 markali parmalash dastgoxini ko‘rinishi (a).


Kesish tezligi v keskichning bosh harakat bo‘ylab bir minutdagi bosgan yo‘li bo‘lib, uni quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
,
bu yerda Sv — ishlov sharoitini hisobga oluvchi koeffitsient; d — parma diametri, mm; T — parma turgunligi, min; t — kesish chuqurligi, mm; S — parma o‘z o‘qi atrofida bir to‘la aylanganda o‘q bo‘y­lab zagotovkaga surilishi,mm. C_v, x_v, y_v, z_v va m qiymatlar tegishli ma'lumotnomadan olinadi. Shuni qayd etish kerakki, kesish tezligi bilan parma diametri va uning minutdagi aylanishlari soni orasida quyidagi bog`lanish bor:

Surish tezligi (S)
Surish tezligi qiymatini, kesish tezligi singari, zagotovka va keskich materialiga, keskich geometriyasi, ishlov sharoitiga ko‘ra tegishli ma'lumotnomalardan olinadi va dastgox tezliklariga ko‘ra V va S haqiqiy tezliklari belgilanadi.
2-rasm. Parmalar turlari



18-rasm.


a-spiral parma; b-silindrik zenker; v-konus zenker; g-torets ishlovchi zenker; d-razvyortka; ye-da silindrik normani kesuvchi qisim elementlari keltirilgan: 1- kesuvchi asosni tig`i; 2-oldingi yuzi; 3-lentasi; 4-yordamchi kesuvchi tig`i; 5-ketingi yuzi; 6- ko‘ndalang tig`i.
Quyidagi jadvalda tez kesar po‘latlardan tayyorlangan parmalarning diametriga ko‘ra turli materiallarni parmalashga. tavsiya etilgan surilish tezliklari misol sifatida keltirilgan.

1-jadval