Andijon mashinasozlik instituti “Mashinasozlik ishlab chiqarishni avtomatlashtirish” kafedrasi

Kurs loyihada tanlab olingan dvigatel: ...……………………………………19

Loyihada bajarilgan ishning funksional sxemasi: …………………………. 23

Loyihalanayotgan yuritma chizmasi: …………..…………………………... 25

II-Bob. Amaliy qism: …….…………………………………………………..26
2.1 Kurs loyihada berilgan qiymatlar: …………………….……………………26
2.2 Kurs loyihaning hisob-kitob qismi: …………………………………………28
Xulosa: ….……………………………………………………………………..30
Foydalanilgan adabiyotlar: …………………………………………………..31


Kirish
O‘zbеkistоn Rеspublikasi o‘zining mustaqilligiga erishgandan so‘ng ta’lim sоhasida tubdan o‘zgarishlar ro‘y bеrdi. “Ta`lim to‘g‘risida”gi qоnun dasturi amaldagi ta'limda katta o‘zgarishlar bоsqichma - bоsqich amalga оshmоqda. Hozirgi kunda ta`lim jarayonida interfaol uslublar (innovasion pedagogik va axborot texnologiyalari)dan foydalanib, ta`limning samaradorligini ko‘tarishga bo‘lgan qiziqish, e`tibor kundan - kunga kuchayib bormoqda.
“Mexatron modullar va robotlarning yuritmalari” fani biz uchun endi rivoj topa boshlayotgan sohadir. Ushbu soha sanoatga kirib kelganiga ham deyarli yarim asr bo’libdi. Dastlabki qadamni rivojlangan davlatlar safiga kiruvchi Yaponiya birinchilardan bo’lib qo’ydi va bu yo’nalishni rivojlantirdi. Natijada ishlab chiqarish ko’lami kengayib, texnologiya toboro cho’qqiga qarab intila ketdi. Shu sabab bu sohani rivoj topdirish, uni sanoatimizga tadbiq eta olish ayni kunda oldimizda turgan muhim masalalardan biriga aylanib ulgurdi. Bu yo’nalish bo’yicha salohiyatli kadrlarni yetishtirib chiqarish, amaliy tajribalar, izlanishlar olib borish kelajakda yurtimiz sanoatining rivoj topishiga, eksport hajmi ortib, zamonaviy dastgohlarni qo’llay olishimizga, sifatli va unumdor mahsulot ishlab chiqishimizga tamal toshi bo’ladi.
Mexatronikani rivojlantirish butun dunyoda zamonaviy fan va texnologiyaning ustuvor yo'nalishi hisoblanadi. Mamlakatimizda mexatronik texnologiyalar yangi avlod robotlarini yaratish uchun xizmat qiladi.
Yangi avlod mexatronik modullari va tizimlariga qo'yiladigan dolzarb talablar qatoriga quyidagilar kiradi: sifat jihatidan yangi xizmat va funksional vazifalarni bajarish; murakkab tizimlarni boshqarishning yangi usullariga asoslangan o'zgaruvchan va noaniq tashqi muhitda aqlli xatti-harakatlar; texnologik komplekslar unumdorligining yangi darajasiga erishish uchun o'ta yuqori tezlik; mikro- va nanotexnologiyalargacha bo'lgan yangi aniq texnologiyalarni joriy etish uchun yuqori aniqlikdagi harakatlar; mikromashinalardan foydalanishga asoslangan konstruksiyalarning ixchamligi va miniatyurasi; yangi kinematik tuzilmalar va strukturaviy tuzilmalar asosida ko'p o'qli mexatronik tizimlarning samaradorligini oshirish.
Mexatronik modullar va tizimlarni qurish bir vaqtning o'zida muhandislik tamoyillariga asoslanadi, energiya va axborotning ko'p bosqichli o'zgarishlarini istisno qilish, mexanik birikmalarni raqamli elektron bloklar va boshqaruvchilar bilan yagona modullarga konstruktiv integratsiya qilish.
Dizaynning asosiy printsipi murakkab mexanik qurilmalardan oddiy mexanik elementlarning elektron, kompyuter, axborot va aqlli komponentlar va texnologiyalar bilan yaqin o'zaro ta'siriga asoslangan kombinatsiyalangan yechimlarga o'tishdir. Kompyuter va aqlli qurilmalar mexatronik tizimga moslashuvchanlikni beradi, chunki ularni yangi vazifa uchun osongina qayta dasturlash mumkin va ular tashqi muhit ta'sirida o'zgaruvchan va noaniq omillar ta'sirida tizim xususiyatlarini optimallashtirishga qodir. Shuni ta'kidlash kerakki, so'nggi yillarda bunday qurilmalarning narxi doimiy ravishda pasaymoqda, shu bilan birga ularning funksionalligi kengaymoqda.
Mexatronikaning rivojlanish tendentsiyalari turli xil jismoniy tabiatdagi qurilmalarni texnik va texnologik integratsiyalash muammolarini hal qilish uchun yangi fundamental yondashuvlar va muhandislik usullarining paydo bo'lishi bilan bog'liq. Murakkab mexatronik tizimlarning yangi avlodi sxemasi ijro etuvchi va aqlli elementlarni bir tanada birlashtirgan intellektual modullardan (“mexatronik kublar”) tuzilgan. Tizimlar harakatini boshqarish mexatronik muammolarni hal qilishni qo'llab-quvvatlash uchun axborot muhitlari va kompyuter va intellektual boshqaruv usullarini amalga oshiradigan maxsus dasturiy ta'minot yordamida amalga oshiriladi.
Harakat moduli - bu tizimli va funktsional jihatdan mustaqil elektromexanik birlik bo'lib, u mexanik va elektr (elektr) qismlarni o'z ichiga oladi, ular alohida birlik sifatida yoki boshqa modullar bilan turli xil kombinatsiyalarda ishlatilishi mumkin. Harakat moduli va umumiy sanoat elektr haydovchi o'rtasidagi asosiy farq mexanik harakat transduserining elementlaridan biri sifatida vosita milidan foydalanishdir. Harakat modullariga misol sifatida tishli dvigatel, g'ildirak dvigateli, baraban dvigateli, dastgoh milyasi kiradi.

Shunday qilib qisqacha aytganda mexatron modullar va robotlarning yuritmalari fanining vazifasi aniq belgilangan bo’lib, undan kutiladigan natija samarasi yaqqol ko’zga tashlanadi va bizga ko’plab sohalarda qo’l keladi. Bu yo’lda turgan muhim masalalardan yana biri shuki, jahondagi yuqori ishlab chiqarish salohiyatiga ega bo’lgan gigant kompaniyalar bilan hamkorlikda ish olib borish va ularning texnologiya yutuqlaridan ko’nikmalar olishdir.