Andijon davlat universiteti umumiy psixologiya kafedrasi

7. Biografik (tarjimai hol) metodi. Inson psixikasini tadqiq qilish uchun uning hayoti, faoliyati, ijodiyoti to’g’risidagi og’zaki va yozma ma’lumotlar biografik metod orqali o’rganiladi. Bu borada kishilarning tarjimai holi, kundaligi, xatlari, esdaliklari, o’zgalar ijodiga bergan baholari, taqrizlari alohida o’rin egallaydi.
Shu bilan birga o’zgalar tomonidan to’plangan tarjimai hol haqidagi materiallar: esdaliklar, xatlar, rasmlar, tavsiflar, baholar, magnitafon ovozlari, fotolavhalar, hujjatli filьmlar, taqrizlar o’rganilayotgan shaxs haqida to’la tasavvur etishga xizmat qiladi.
Tarjimai hol ma’lumotlari inson psixikasidagi o’zgarishlarni ko'zatishda, uning suhbat va tajriba metodlari bilan o’rganib bo’lmaydigan jihatlarini ochishda yordam beradi.
Biografik ma’lumotlar odamlarning o’zini-o’zi Ta’limlashi, nazorat qilishi, idora etishi, o’zining uslubini yaratishi, kamolot chuqqisiga erishishi jarayonida namuna vazifasini o’taydi.
8. Sotsiometrik metod. Bu metod kichik guruh a’zolari o’rtasidagi bevosita emotsional munosabatlarni o’rganish va ularning darajasini o’lchashda qo’llaniladi, Unga amerikalik sotsiolog Djon Moreno asos solgan. Mazkur metod yordamida muayyan guruhdagi har bir a’zoning o’zaro munosabatini aniqash uchun uning qaysi faoliyatida kim bilan birga qatnashishi so’raladi, Tadqiqotning sotsiometrik metodi sharoitga muvofiqlashtirilgan kichik guruhlardagi shaxslararo munosabatni o’lchash usuli hisoblanadi. Bu usulda sinaluvchilarga bevosita savollar beriladi va ularga ketma-ket javob qaytarish orqali guruh a’zolarining o’zaro tanlash jarayoni vujudga keltiriladi, Maktabgacha Ta’lim muassasalari maktabdagi o’quvchilar jamoasi, mehnat lagerlari, oliy maktablar, mehnat jamolari va turli muassasalarning hodimlari o’rtasidagi munosabatlarning xususiyatlari, dinamikasi, shaxslararo ziddiyatlarni-ng sababi shu metod yordamida o’rganiladi, Umuman olganda, sotsiometriya metodidan turli yoshdagi, ikki xil jinsdagi, saviyasi har xil kishilar guruhlaridagi psixologik qonuniyatlarni tadbiq etishda unumli foydalanish mumkin.
Mavzu yo'zasidan savollar:
1. Abu Nasr Forobiyning «Baxt-saodatga erishuv» asarini mutolaa qiling va allomaning quyidagi qarashlarini yozma bayon eting:
a) insoniy kamolotga erishuvda aqliy bilishning ahamiyati.
b) irodaviy fazilatlarni shakllantirish va odatga aylantirishda inson qudrati, Ta’lim va
Ta’limning kuchi haqida.
v) yoshlarning kasb-hunar va ish-tajribani egallashi to’g’risida.
2. Yosh davrlar psixologiyasi va pedagogik psixologiya fanining vujudga kelish sabablarini ko’rsating.
3. Turli davrlarda psixik rivojlanish haqidagi talqinlarning mohiyatini yoritib bering.
4. Fanning predmeti, nazariy va amaliy vazifalari nimalardan iborat? Uning istiqboli haqida nima deya olasiz?
5. Yosh davrlar psixologiyasi va pedagogik psixologiyada tadqiqotlarni tashkil etish va ilmiy metodlari haqida ma’lumot bering.