4
iloji bo‘lsa, yangi foydalaniladigan elementlardan va yangi ishlatiladigan narsalar:
eski kitoblar o‘rniga yangi gazeta va jurnallar, qog‘oz salfetkalari
mato tolalarining
o‘rniga. Bemorning shaxsiy buyumlari yopiq eshikli tumbalarda saqlanadi.
Bemorning doimo ishlatiladigan shaxsiy buyumlari (ko‘zoynak, chandiqlar, sochlar,
tish cho‘tkasi, tish pastasi, sovun idishida sovun, karlarga eshitiladigan eshitish
moslamasi,
qaychi va boshqa) dezinfeksiyaga kilinadi. Zarurat tug‘ilganda,
bemorga shaxsiy
tibbiy buyumlar beriladi: chiqindilar uchun idish, tupurish uchun idish va hokazo. Bu
idishlar ishlatilganidan keyin darhol xonadan olib tashlanadi va yaxshilab yuviladi.
Bemor muolajasi tugatilgandan so‘ng, individual parvarishlash vositalari qabul
qilingan usullardan biriga ko‘ra dezinfeksiyalanadi. Xirurgiya bo‘limida bemorlar
jundan tayyorlangan kiyim-kechak va oyoq-kiyim kiyishi mutlaqo mumkin emas,
chunki bunday kiyimlarni dezenfeksiya kilish va ularni yuvib olish qiyin. Bemorning
shaxsiy narsalarini kundalik kuzatuvi palata hamshiralari va katta
hamshirasi tomonidan nazoratda bo‘ladi.
Bemor o‘rnini tayyorlash qoidalari.
Bemor o‘rnini tayyorlash uchun oqlik va o‘rinbosh anjomlarining komplekti bo‘lishi
zarur, unga to‘shak, jildlari bo‘lgan ikkita pat yoki par yostiq, choyshab, ko‘rpa bilan
ko‘rpa jildi va sochiq kiradi. Karavotga yuzasi silliq va qattiq jun yoki paxta tushak
qo‘yiladi. YOstiqlarga toza va dazmollangan jildlar kiydiriladi. CHoyshab va jildlarni
burma hosil qilmaydigan qilib yozish kerak.
O‘rinbosh va ich kiyimlarni alishtirish qoidalari.
Oqliqlarni navbatdagi sanitariya yuvib-tarashidan keyin odatda 7—10 kunda bir
marta alishtiriladi. Og‘ip bemorlarda buni katta ezhtiyotkorlik bilan bajariladi.
Bemorni asta-sekin karavot chetiga surib qo‘yiladi.
Agar ahvoli imkon bersa,
yonboshi bilan yotqiziladi, kir choyshabning bo‘sh turgan yarmini eni bo‘ylab orqaga
tomon o‘raladi, bo‘shab qolgan joyga esa yarmi o‘ralgan toza choyshab yoziladi (1-
rasm, a, b, v). Toza va kir choyshab o‘ramlari yonma-yon yotadi. So‘ngra bemorni
choyshabning toza yarmiga yotqiziladi, kirini yig‘ishtiriladi, tozasini yoziladi va shu
bilan choyshab solish tugallanadi. Agar bemorga o‘rinda harakatlar qilishga ruxsat
5
berilmagan bo‘lsa, choyshabni boshqa usul bilan alishtiriladi. Avvaliga bemorning
boshini bir oz ko‘tariladi, choyshabning bosh tomonini belga burma holida yig‘iladi,
so‘ngra oyolarini ko‘tariladi va shu tariqa belga choyshabning ikkinchi uchini
yig‘iladi, shundan so‘ng uni bemor tagidan ehtiyotlik bilan chiqariladi. Ayni paytida
ikkinchi tomondan uzunasiga ikkita o‘ram qilib o‘ralgan toza choyshabni bel ostiga
kiritiladi, so‘ngra uni ikkala tomondan — bosh va oyoqlar tagiga yoziladi.Ich
kiyimlarni alishtirishda muayyan ketma-ketlikka rioya qilish kerak ko‘ylakni elkadan
yuqoriga ko‘tariladi,
avval boshdan, so‘ngra qo‘llardan chiqariladi, uni teskari
tartibda kiyintiriladi — kuylakning oldin engi, so‘ngra bosh tomoni kiyiladi. Oyoq-
qo‘l kasalliklarida yoki shikastlarida ich kiyimni avval so g‘lom oyoq-qo‘ldan, keyin
kasal oyoq-qo‘ldan echiladi. Kiyimni teskari tartibda, ya’ni avval shikastlanganoyoq-
qo‘lga kiyiladi. Bemor badan terisini parvarishlash qoidalari. Bemorga qarashda
badan terisining ozoda bo‘lishini ta’minlash muhim. Agar bemorning ahvoli qoniqarli
bo‘lsa,
u dush yoki gigienik vannaga, ko‘ksining yuqori qismidan tashqari, butun
gavdasi bilan tushadi. YOtib qolgan bemorlarga mahalliy vanna tayinlanadi, xolos.
Masalan, bemor qo‘l yoki oyoqlarini suvga soladi. Suv harorati + 37 —38° S bo‘ladi,
muolaja davomliligi ko‘pi bilan 15 minut.Og‘ir yotgan bemorlarning yuzini iliq
suvga ho‘llangan paxta bilan artiladi (suv harorati + 36 —37°S). Badanni kir sovunli
iliq suvga ho‘llangan bulutcha yoki sochiq bilan qism-baqism: bo‘yin, ko‘krak,
qo‘llar, qorin, son, oyoqlarni navbat bilan, muayyan
ketma-ketlikda qizarguncha
ishqab artiladi.
O‘rindan turmay yotadigan rejimdagi bemorlarga ertalabki yuvinish uchun to‘shagi
oldiga iliq suv va tog‘oracha tutiladi. Ular talabalar yordamida avval qo‘lini, so‘ngra
yuzi, buyni va quloqlarini, qo‘ltiq sohasini, chov burmalarini, sut bezlari ostidagi
burmalarni, ayniqsa ko‘p terlaydigan va semiz bemorlarda
sunt bilan yuvadilar, aks
holda teri burmalarida bichilishlar hosil buladi. Jinsiy organlar va orsa chitsaruv yuli
sohasi aynitssa hunt bilan parvarishlashni talab etadi. YUradigan bemorlar shu
matssadda suv otsimi vertikal bo‘lgan maxsus unitazlardan foydalanishadi yoki
boshqa usulda ostini yuvadilar, yotgan bemorlarning ostini esa sutkasiga kamida 1
marta yuviladi. Bunda bemor chanogi tagiga kleyonka yoziladi. Tagga quyiladigan
6
sudno
tutiladi va tizzalarni bukib, oyoqlarni bir oz kerish taklif qilinadi. Oraliqqa
qo‘ygichdan iliq suv yoki kuchsiz kaliy permanganat eritmasi yo‘naltiriladi. So‘ngra
kornsang bilan qisib olingan steril paxta iliq suv
bilan jinsiy organlardan orqa chiqaruv yo‘liga tomon bir necha harakatlar qilinadi.
Boshqa paxta pilikchasi bilan oraliqni quritiladi. Etib qolgan bemorlarda yotoq
yaralar paydo bo‘lishi ularni yaxshi parvarish qilmaslik oqibatidir.
Do'stlaringiz bilan baham: 
