Андижон цишлок; хужалиги и н с т и т у т и


  Qishloq xo‘jaligida sug‘urtaning ahamiyati, maqsad va vazifalari



Download 0,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/11
Sana31.12.2021
Hajmi0,49 Mb.
#206931
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
qishloq xojalik mahsulotlarini sugurtalash tizimini rivojlantirish yollari. kurs ishi

1.  Qishloq xo‘jaligida sug‘urtaning ahamiyati, maqsad va vazifalari

Mamlakatimiz  qishloq  x o ‘jalik  sohasida  olib  borilayotgan  keng  ko‘lamli 

islohotlarning  asl  maqsadi,  bu  mavjud  yer  va  suv  resurslaridan  oqilona  va 

samarali  foydalana  oladigan,  mimosib  egalar  q o ‘liga topshirishdir.  Fermerlik 

harakatining 

mamlakat 

bo‘ylab 

keng  joriy 

etilishi, 

bu 


Hukumat 

rahbarlarining  istiqbolda  fermerlarga  bo‘lgan  katta  ishonchi  va  umididir. 

Uddaburon va tadbirkor yer egasi o ‘zi boyiydi, ham davlatni boyitadi. 

M a’lumki,  jam iyatim izning  demokratik  tamoyillari  asosida  rivojlanishi, 

mamlakatimizda  bozor  iqtisodiyotini  tom  m a’noda  shakllanishi,  iqtisodiy 

islohotlarni  amalga  oshirilishi  hamda  m ulkchilik  shaklini  o ‘zgartirish,  ishlab 

chiqarilayotgan  mahsulotlar  sifatini  yaxshilash  borasida  katta  ishlar  amalga 

oshirilmoqda.

Barcha 

sohalar 


qatorida 

respublikamizda 

sug‘urta 

xizmatini 

ham 

takomillashtirish davr taqazosi bo‘lib hisoblanadi.



Sug‘urta  xizmatining  ko‘p  asrlik  tarixi  va  tajribasi,  uning  jam iyat 

iqtisodiyotiga ijobiy ta ’sir qiluvchi  davlat tizimini  barqarorlashtiruvchi kuchli 

omil  ekanligini  isbot etdi.  Azaldan qishloq x o ‘jaligi  sohasi mamlakatlar oziq- 

ovqat mustaqilligini ta ’minlab, bu sohaning inqirozga uchrashi mamlakatlami 

chetdan  oziq-ovqat  keltirib  beruvchilarga  qaram  b o ‘lish  xavfini  oshirardi. 

Qadimgi  Misr,  Bobil,  Xitoy  va  boshqa  rivojlangan  jamiyatlarda,  qishloq 

xo ‘jaligini  inqirozga  uchramasligi  uchun  dastlabki  sug‘urta  tizimlari  joriy 

etilgan.  Bu  tizim  asosan  majburiy  ko‘rinishda  b o 4 lib,  serhosil  yillarda 

dehqonlar  o ‘z  hosillarining  m a’lum  bir  qismini  soliq  sifatida  qishloq 

oqsoqollari  yoki  soliqchilarga  topshirishgan.  Hosilning  bir  qismi  davlat 

ehtiyojlariga  y o ‘naltirilsa,  qolgan  qismi  bir-necha  yillarga yetadigan  maxsus 

urug‘lik g ‘alla va sholi g ‘aramlariga y o ‘naltirilgan.




Qishloq  x o ‘jaligi  sohasida  xatarlarni  tan  olmaslik  va  xatarlarni  boshqarish 

tizimini  rivojlantirishdan  bosh  tortish  ayrim  qishloq  x o ‘jaligi  ishlab 

chiqaruvchilarini va b a’zan qishloq x o ‘jaligini va umuman jam iyatni uzluksiz 

rivojlanishiga  to ‘sqinlik  qilishi  mumkin.  Bunga  bir  qator  sabablar  asos 

bo‘lishi mumkin, masalan:

1) 


qishloq  x o ‘jaligi  ishlab  chiqaruvchilarining  daromadlari  tabiiy  ofatlar 

va  boshqa  kutilmagan  hodisalardan  kafolatlanmaganligi,  ularning  kelgusida 

xo‘jalik  yuritishiga  katta  xavf  tug‘diradi.  Bu  qishloq  xo‘jaligida  m ashg‘ul 

bo‘lgan  mehnat  resurslari  bandligi  va  ularning  daromadlariga  salbiy  ta  sir 

ko‘rsatadi.  Shu  bilan  birga  qishloq  xo‘jaligiga  aloqador  va  xizmat 

ko‘rsatuvchi  tijorat  tizimlarida  ham  kapital  aylanishi  sustlashishiga  olib 

keladi,  y a’ni  yerga  ishlov  beruvchi  traktorlar,  asbob-uskunalardan  tortib  to 

oddiy  qishloqdagi  kosib  va  hunarmandlar  no-ozuqabop  mollari  sotilishi

kamayadi.

2) 


qishloq  x o ‘jaligi  ishlab  chiqarishi  bilan  bog‘liq  bo  lgan  xatarlarning 

mavjudligi,  agrar  sohani  samarali  kreditlash  tizimini  yaratishga  to ‘sqinhk 

qilishi  mumkin.  Sababi,  mavjud  xatarlar  kredit  qaytmasligi  xavfini  oshirib, 

qishloq x o ‘jaligini kreditlovchi bank tizimini inqirozga uchratishi mumkin. 

Sug‘urta,  ayniqsa,  bozor  munosabatlarining  rivojlanish  davrida,  xo jalik 

yurituvchi  subyektlarning  ishlab  chiqarish  vositalari  va  mehnat  qurollarini 

turli kutilmagan hollardan moddiy,  moliyaviy himoyalash,  ularning e’tiborini 

ko‘proq  ishlab  chiqarish  jarayonidagi  raqobat  muammolariga  qaratishlariga

sharoit yaratib beradi.

Qishloq  xo‘jalik   sug‘urtasi  tizimi  yuqorida  zikr  etilgan  va  boshqa  ко  pgina 

sabablarga  k o ‘ra  qishloq  x o ‘jaligi  ishlab  chiqarishida  mavjud  xatarlar 

oqibatlarini  oldini  olishda  eng  samarali  vosita  hisoblanadi.  Sug‘urta  tizimi 

nafaqat  dehqon  daromadini  kafolatlaydi,  balki  davlat  dotatsiyasidan  farqli 

o ‘laroq,  asl  dehqon  bilan  sohta  dehqonni  ajratib,  sug‘urtaga  murojaat




qilganda,  har  birining  mehnatiga  qarab  daromad  olishiga  olib  keladi.  Bu  hoi 

bozor  iqtisodiyoti  sharoitida tabiiy  raqobat,  y a’ni  x o ‘jalik yuntishm   samarali 

tashkil  etmaganlami  kasodga  uchrashi  sababli  sohadan  chiqib  ketishga

unday di.

Shu  m unosabat  bilan,  hozirgi  davrda, 

sug‘urta  bozormi,  sug'urta 

tashkilotlarini  faoliyatini  hamda  sug'urta  xizmatidan  foydalanuvchilarni 

ma’lum  bir  talab  darajasiga  ko'tarishda  sug'urtaning  mohiyatini  va  huquqiy 

asoslarini  yoritib  beruvchi,  undagi  muammolarni  yechish  yo'Uanm   tahlil 

qilish  borasida  qonunchilik  sohasida  olib  borilayotgan  ishlaming  ahamiyatli

ekanligini ta ’kidlab o ‘tish lozim.

0 ‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  1997-yil  25  fevral  Farmom  bilan 

tashkil  etilgan  " 0 ‘zagrosug‘urta"  davlat  aksionerlik  sug‘urta  kompaniyasi 

qishloq x o ‘jaligiga xizmat k o ‘rsatuvchi yagona kompaniyadir.

Ana  shu  Farm onga  asosan  qishloq  x o ‘jaligi  mahsuloti  yetishtiruvchilammg 

mol-mulkini,  ekinlari  hosili,  mahsulot  yetishtirish  uchun  avans  tanqasida 

ajratiladigan  m ablag‘lar  qaytarilishi  uchun javobgarlik,  mahsulot  yetishtirish 

uchun  tijorat  banklaridan  olinadigan  maqsadli  kreditlam ing  qaytarilish 

bo‘yicha  javobgarlik,  shuningdek  qishloq  joylardagi  yuridik  va  jismoniy 

shaxslarga sug‘urta xizmati ko‘rsatish belgilab berilgan.

1999-2001-yillarda  sanatsiya  qilingan  xo‘jaliklar  bilan  to  liq  sug urtaviy 

aloqalar  o ‘rnatildi,  fermerlar  orasida  sug‘urta  xizmatini  olib  borish

takomillashtirilmoqda.

Ta’kidlash lozimki, keyingi yillarda x o ‘jalik va fermerlar har xil tabiiy ofatlar 

tufayli  ko‘rgan  zararlari  uchun  sug‘urta  shartnomalari  asosida  sezilarli 

moliyaviy  yordam  oldilar  va  ular  sug‘urtaning  mohiyatini  chuqurroq  his

etmoqdalar.

Shu  bilan  birga  aksariyat  shirkat  xo‘jaliklari  va  fermerlar  tuzilgan  ixtiyoriy 

sug‘urta  shartnomalari  bo‘yicha  hisoblangan  badallam i  sug‘urta  tashkiloti



hisobiga  o ‘tkazib  berishda  moliyaviy  yetishmovchiliklar  mavjudligi  tufayli 

ko‘pchilik tuzilgan shartnomalar kuchga kirmay qolmoqda.

Demak,  qishloq  x o ‘jalik  sug‘urtasi  tizimining  asosiy  maqsadi  va  vazifasi 

qishloq  x o ‘jaligi  ishlab  chiqaruvchilarini  qullab-quw atlab,  ularga  tabiat 

injiqlariga qarshi moliyaviy himoyani taklif etishdan lborat.




Download 0,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish