Анатомияси ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим

ликларнинг асосий хоссаси
қутблилик, яъни вегетатив
органнинг морфологик учи
(юқори қутби) билан қуйи
қутби ўртасидаги қарама-қар-
шилик яққол кўринади. Ма­
салан, тол қаламчаси нам ат-
мосферада юқори томонини
пастга қаратиб осиб қўйилса,
барибир, унинг морфологик
юқори қутбидан новда, мор­
фологик пастки қутбидан ил­
диз чиқади (7-расм). Демак,
қутблилик асосан ўсимлик та-
насининг марказий ўқида уч­
райдиган қонуният ҳисобла-
нади.
Симметрия 
— (юнон. с и м ­
м е т р и я - т е н г бўлакли),
яъни бирор ўсимлик органи-
ни (илдиз, поя, барг, гул) тенг
бўлакларга бўлинганда, шу
бўлакларнинг бир-бирига ўхшаш, тенг ва мос бўлиниши-
га 
си м м етр ия 
деб аталади. Симметрия ўсимлик органла­
рининг ташқи ва ички тузилишида, ён шохчаларининг
танада жойлашишида ҳам кўринади. Ўсимлик танасининг
марказий ўқидан бир ёки бир неча чизиқ ўтказиш мум­
кин бўлса бундай симметрия 
п ол и си м м етр и я
(юнон. п о ­
л и с — кўп) ёки 
р ади ал
(лот. р а д и у с — нур) симметрия
деб аталади. Масалан, кактусларнинг цилиндрик пояла-
ри, гулларнинг гултожлари (олма, кўкнор, чиннигул,
наъматак) ва бошқа ўсимликларнинг гуллари шулар жум-
ласидандир. Полисимметрик гуллар 
а к т и н о м о р ф
(юнон.
а к т и о — нур, м о р ф е — шакл) деб аталади (8-расм, 2).
Агар ўсимликларнинг асосий ўқ қисмидан ёки унинг
бошқа бирор қисмидан фақат иккита симметрия ўтказил-
са, уни 
би л атер ал
(лат. б и о — икки, л а т и с — томони) ёки