Anatomiya 2014. indd

Hid sezish a’zosi

Hid sezish a’zosi (organum olfactus) burun bo‘shlig‘ining yu-

qori qis mida yuqori burun chig‘anog‘i va burun to‘sig‘ining o‘rta 

qismi shilliq pardasida joylashgan alohida sezuvchi hujayralardan 

iborat. Bu sohani yuzasi 480 mm

2

 bo‘lib, hidlov hujayralarini so-

ni 160 millionga yaqin, ular hidlov va qo‘llab turuvchi hujay-

ralarga bo‘linadi. Hid lov hujayralari ko‘p sonli kiprikchalar bi-

lan qoplangan bo‘lib, ular uni havo bilan uchrashadigan yuzasini 

ko‘paytirib turadi va umumiy yuzasi 5–7m

2

 yetadi. Bu hujayra-

larining markaziy o‘sim talari 15–20 hidlov nervlarini hosil qila-

di. Hidlov nervi g‘alvirsimon suyakning ilma-teshik plastinkasi-

dan o‘tib kalla ichiga kiradi va hidlov so‘g‘onida tugaydi. Hidlov 

so‘g‘onida joylashgan II neyron o‘simtalari hidlov yo‘lini hosil 

qilib, hidlov uchburchagi oldingi ilma-teshik plastinkada tugaydi. 

Bu нerdan uchinchi neyron hid sezish markaziga boradi.