Anatomiya 2014. indd

Epidermis  (epidermis) ektodermadan takomillashgan bo‘lib, 

ko‘p qavatli yassi epiteliydan tuzilgan. Epiteliyni tashqi qavati 

shox qavat ga aylanib, ko‘chib yangilanib turadi. Epidermis son, 

yelka, bilak, bo‘yin, yuz sohalarida yupqa (0,02–0,05 mm), qo‘l 

va oyoq kafti sohalari ko‘p ta’sirlangani uchun qalin (0,5–2,4 

mm) bo‘ladi.

---

510

Asl teri, derma (dermis) mezodermadan rivojlanib, tola-

li biriktiruv chi to‘qimadan tuzilgan. Unda elastik tolalar va sil-

liq mushak to‘qimasi bo‘lib, terini elastikligini ta’minlaydi. Der-

maning qalinligi bilak sohasida 1–1,5 mm bo‘lsa, orqada 2,5 mm 

bo‘ladi. Derma ikki qavat dan iborat. Epidermisga tegib turgan yu-

za so‘rg‘ichsimon qavat yumshoq biriktiruv chi to‘qimadan tuzil-

gan, so‘rg‘ichlar hosil qiladi. Ularni ichida qon, limfa tomirlari va 

nervlar bo‘lib, so‘rg‘ichlar epidermis yuzasida qirralar hosil qila-

di, ular o‘rtasida egatlar bor. Bu egatlar qo‘l kafti sohasida yaxshi 

ko‘ringan bo‘lib, har bir odamda o‘ziga xos xususiyat ga ega.

To‘r qavat zich biriktiruvchi to‘qimadan iborat bo‘lib, tarkibi-

da kollagen tolalari ko‘p bo‘ladi. Bu qavat bevosita teri osti yog‘ 

qatlamiga o‘tib ketadi. Teri osti yog‘ qatlami tanada turli qalin-

likda bo‘ladi. Qovoq lar va yorg‘oq terisida yog‘ qatlami bo‘lmay-

di. Peshona, burun sohalarida kam bo‘lib, dumba va tovon so-

halarida yaxshi rivojlangan bo‘ladi. Terini rangi uning tarkibida-

gi pigment miqdoriga bog‘ liq. Ba’zi sohalarda (yorg‘oq, sut bezi 

so‘rg‘ichi atrofida, uyatli lablar va anus atrofida) pigment ko‘proq 

to‘plangan.