Anatomiya 2014. indd

195-rasm. Bosh miyaning bazal o‘zaklari.

Gorizontal kesma:

1–qadoqsimon tananing tizzasi; 2–dumsimon o‘zak-

ning boshcasi; 3–ixota; 4–qobiq; 5–rangpar shar; 

6–ichki g‘ilof; 7–yon qorinchaning orqa shoxi; 

8–ko‘ruv bo‘rtig‘i; 9–qadoqsimon tananing

kengaymasi.

---

445

g‘ilof vositasida ajralib turadi. Yasmiqsimon o‘zak bir-biriga pa-

rallel yo‘nalgan oq qatlam yordamida uch bo‘lakka bo‘linadi. La-

teral bo‘lak to‘q kulrang bo‘lib, qobiq deb ataladi. Medial joylash-

gan rangsizroq ikki qismi rangpar shar deb ataladi.

Ixota orolcha sohasida, qobiq bilan orolcha po‘stlog‘i orasida 

joylashgan, yupqa kulrang modda qatlamidir. U qobiqdan tash-

qi g‘i lof bilan, orolcha po‘stlog‘idan esa eng tashqi g‘ilof vosita-

sida ajralib turadi.

Bodomsimon tana chakka bo‘lagining oq moddasi uchida qo-

biq ostida joylashgan bir nechta o‘zaklardan iborat bo‘lib, ular 

tuzilishiga qarab bir-biridan farq qiladi. Bodomsimon tana po‘st-

loq osti hidlov markazi vazifasini bajaradi.

Yon qorincha juft bo‘lib, har bir yarimsharning ichida joy-

lashgan. Yon qorincha bo‘shlig‘i murakkab tuzilishga ega bo‘lib, 

uning qism lari yarimsharning barcha bo‘laklari (orolchadan tash-

qari) ichida joylashgan. Yon qorincha to‘rt qismdan iborat. Uning 

markaziy qismi tepa bo‘lagida, peshona shoxi peshona bo‘lagida, 

ensa shoxi ensa bo‘lagida, chakka shoxi esa chakka bo‘lagida joy-

lashgan.

Yon qorinchaning markaziy qismi gorizontal joylashib, ust to-

mondan qadoq tana tolalari qoplab turadi. Uning tubini dumsi-

mon o‘zakning tanasi va ko‘ruv bo‘rtig‘ining dorsal yuzasi, medial 

devorini esa gumbaz tanasi hosil qiladi.

Yon qorinchaning peshona shoxi pastga va tashqariga qarab 

bukilgan bo‘lib, peshona bo‘lagida joylashgan. Uning medial de-

vorini tiniq to‘siq hosil qiladi. Peshona shoxini lateral va qis-

man pastki devorini dumsimon o‘zakning boshchasi bilan, qolgan 

qism lari esa qadoq tana tolalari bilan chegaralangan.

Yon qorinchaning chakka shoxi chakka bo‘lagi ichida joylash-

gan. Uning lateral, qisman ustki devorini yarimsharning oq mod-

dasi hosil qiladi. Ustki devorini hosil qilishda dumsimon o‘zak-

ning dumi ham ishtirok etadi. Uning medial devorida dengiz oti 

egati botib kirishidan hosil bo‘lgan qavariq – dengiz oti yotadi. 

Uning uchi qalinlashib mayda egatlar bilan bo‘laklarga, dengiz oti 

barmoqlariga bo‘lingan. Pastki shoxning tubida yonlama egatning 

botib kirishidan hosil bo‘lgan yon tomondagi tepacha yotadi.

Yon qorinchaning ensa shoxi ensa bo‘lagiga botib kirib, ham-

ma tomondan oq modda gilam bilan o‘ralgan. Uning ichki de-

vorida, pix egatining botib kirishidan hosil bo‘lgan qush pixi

 

---

446

joylash gan. Yon qorinchalar oldingi shoxi sohasida joylashgan 

qorinchalararo teshik orqali uchinchi qorinchaga qo‘shiladi.