Anatomiya 2014. indd

QON KASALLIKLARI

Anemiya (kamqonlik) bu – qonda eritrositlar va ularda gemo-

glabinning miqdori kamaygan holat. Anemiyaning birnecha turi 

mav jud. Kelib chiqishiga ko‘ra quyidagi anemiyalar tafovut qili-

nadi:

1. Qon yo‘qotish oqibatida yuzaga keladigan anemiya – postge-

morragik anemiya; 

2. Eritrositlar parchalanishining kuchayishidan yuzaga keladi-

gan anemiya – gemolitik anemiya; 

3. Qon hosil bo‘lishining kamayishi natijasida yuzaga keladigan 

anemiya;

4. Ko‘mik qizil nishning o‘sib yetilgan oq nish bilan siqib chiqa-

rilishi natijasida keladigan anemiya;

5. Aralash turdagi anemiyalar ham uchrashi mumkin; 

Addison–Birmer nomi bilan yuritiluvchi anemiya ham mav-

juddir. Ilgari bu anemiya pernisioz anemiya nomi bilan yuritilgan 

va uni davolab bo‘lmaydi deb o‘ylashgan. Ammo kasal faktorning 

mohiyati aniqlangach, ushbu anemiya bilan og‘rigan bemorlarning 

davolash usullari topildi. Addison–Birmer kasalligida eritrositlar 

soni ba’zida – 1 000 000 va undan ham kam bo‘ladi. Gemoglabin 

miqdori esa unchalik kamaymaydi, hatto eritrositlarda ko‘payadi. 

Shuning uchun ham rangli ko‘rsatkich, odatda, 1 dan ortiq bo‘ladi 

va bu anemiyani giperxrom anemiyalar qatoriga kiritadilar.

Qon surtmalarida eritrositlarning o‘zgarishlaridan tashqari 

yetilmagan yadro tutuvchi eritrositlar – megaloblastlar ko‘rina-

di. Qonda leykositlarning umumiy soni kamayadi. Addison–Bir-

mer anemiyasida qon go‘yo suv bilan suyultirilgan ko‘rinishga ega 

bo‘ladi.