Anatomiya 2014. indd

 

Bosh miya po‘stlog‘i (cortex cerebri) miya yarimsharlarining 

ustidan qoplagan kulrang modda qatlami bo‘lib, juda murakkab 

hayotiy vazifani bajaradi. U organizmning hamma qismlari va 

tashqi muhitdan nerv yo‘llari va sezgi a’zolari orqali kelayotgan 

ta’sirotlarni qabul qiladi, ularni tahlil qilib, bir-biriga bog‘laydi 

(sintez). Buning natijasida odam organizmi tashqi muhit ta’siriga 

moslashish xususiyatiga ega.

Bosh miya po‘stlog‘i juda yaxshi taroqqiy etgan 6 qavatdan ibo-

rat bo‘ lib, ular o‘zaro tarkibiga kiruvchi hujayralarning shakli bi-

lan farq qiladi.

1. Molekulyar hujayradan tashkil topgan qatlam yumshoq par-

da ostida joylashgan. U asosan bir-biri bilan zich to‘r kabi to‘qilib 

ketgan nerv tolalari va ular o‘rtasida joylashgan kam sonli mayda 

nerv hujayralaridan iborat.

2. Donador hujayradan tashkil topgan tashqi qatlamda juda 

ko‘p yumaloq va uchburchak shakldagi hujayralar alohida-alohi-

da donachalardek tarqoq holda joylashgan.

3. Piramidasimon hujayradan tashkil topgan tashqi qatlam. Bu 

qatlamda kichik va o‘rta kattalikdagi piramida hujayralari tarqoq 

holda joylashgan.

4. Donador hujayradan tashkil topgan ichki qatlam, xuddi ik-

kin chi qat lam singari tarqoq joylangan mayda hujayralardan ibo-

rat.

5. Piramidasimon hujayradan tashkil topgan ichki qatlam. Bu 

qa vat da kichik piramida hujayralardan tashqari, yirik Bets pirami-

da hujayralari bo‘lib, ular markaz oldi pushtasi va markaz atrofi-

dagi bo‘ lakchada uchraydi.

6. Ko‘p qirrali hujayralardan tashkil topgan qatlam. Bu qavat-

da tur li shakldagi hujayralar bo‘lib, ular oq modda bilan yonma-

yon turadi.