Anatomiya 2014. indd

Oyoqning erkin qismi suyaklari

Oyoq skeletining erkin qismi

 son suyagi, tizza qopqog‘i, boldir 

su yaklari va oyoq panjasi skeletidan tashkil topgan.

Son suyagi (femur, 50-rasm) odam organizmidagi eng uzun va 

katta naysimon suyak. Uning tanasi, yuqori va pastki uchlari ta-

fovut qilinadi. 

Son suyagining yuqori uchida chanoq suyagi sirka kosachasi 

bilan bo‘g‘im hosil qiladigan sharsimon son suyagining boshcha-

si

 bor. Bosh chaning bo‘g‘im yuzasi yuqoriga va medial tomonga 

qaragan. Uning o‘rtasida son suyagi boshchasining chuqurchasi

 

bo‘lib, unga son suyagi boshchasidagi boylam birikadi.

Son suyagining bo‘yni

  suyak tanasiga 130° o‘tmas burchak 

hosil qilib qo‘shilgan. Suyak bo‘yni bilan tanasi o‘rtasida mu-

shaklar birikadigan ikkita 

ko‘st bor. Katta ko‘st yuqori va late-

ral joylashgan bo‘lib, uning medial yuzasida mushaklar birikadi-

gan ko‘st chuqurchasi bor. Kichik 

ko‘st suyak bo‘ynining pastki 

chekkasida orqaroqda va medialroq joy-

lashgan. 

Ko‘stlar old tomondan o‘zaro 

---

101

ko‘stlararo chiziq,

 orqa tomondan esa ko‘stlararo qirra vositasi-

da birikib turadi.

Son suyagi tanasi oldinga qarab biroz bukilgan silindrsimon 

shaklda, oldingi yuzasi silliq. Suyak tanasining orqasida g‘adir-

budir chiziq bo‘lib, u medial va lateral lablarga ajragan. Lablar 

suyak tanasining o‘rta qismida bir-biriga yaqin tursa, yuqoriga va 

pastga yo‘nalib bir-biridan ajraladi. Yuqoriga qarab lablar katta 

va kichik ko‘stlar tomonga yo‘naladi. Lateral lab kengayib katta 

dumba mushagi birikadigan dumba g‘adir-budirligini hosil qilsa, 

medial lab taroqsimon chiziqqa o‘tib ketadi. Past ga tomon ikkala 

lab bir-biridan uzoq lashib, uchburchak shaklidagi taqim yuza sini 

chegaralaydi. Son suyagining pastki (distal) uchi kengayib, ikki-

ta yumaloq do‘nglik hosil qiladi. Medial do‘nglik lateralidan kat-

taroq. Ular orqa tomonda o‘zaro do‘nglar orasidagi chuqurcha 

bilan ajrab turadi. Do‘nglarning yon tomonida medial va late-

ral do‘ng usti do‘mboqchasi ko‘rinib turadi. Do‘nglarning oldingi 

yuza lari o‘rtasida tizza qopqog‘i yuzasi bor.

Har bir do‘ng usti do‘mboqchasi sohasida do‘ng usti chiziqla-

ri bor. Lateral do‘ng ustidagi do‘mboqcha sohasida taqim egati 

joylashgan.