Anatomiya 2014. indd

Skelet

 (skeleton) grekcha «skeletos»

 – 

«quritilgan» degan 

so‘zdan olingan. U (15-, 16-rasm) 200 ortiq alohida suyakdan 

iborat, undan 95 tasi juft suyaklardir. Skeletning og‘irligi 5–6 kg 

bo‘lib, erkaklarda u gavda umumiy og‘irligining 10 %ini, ayollar-

da 8,5 %ini tashkil qiladi. Skelet tayanch-harakat, himoya va bio-

logik vazifalarni bajaradi.

1. Tayanch-harakat vazifasi suyaklar yumshoq to‘qima va 

mushak lar vositasida birikib skeletni hosil qiladi. Skelet suyakla-

ri uzun va qisqa richaglar hosil qilib, mushaklar qisqarganida ha-

rakatga keladi.

2. Himoya vazifasi skelet hayot uchun zarur a’zolar uchun 

bo‘sh liqlar hosil qilib ularni tashqi ta’sirotlardan saqlaydi. Ma-

salan: umurt qa kanali ichida orqa miya, kalla bo‘shlig‘ida bosh 

miya, ko‘krak qafasida o‘pka va yurak va yirik qon tomirlar, cha-

noq bo‘shlig‘ida siydik tanosil a’zolari joylashgan.

3. Biologik vazifasi suyaklar tarkibida ko‘p miqdorda mineral 

modda almashinuvida ishtirok etuvchi kalsiy, fosfor, magniy va 

bosh qa elementlar bor. Bundan tashqari suyaklarning epifizlarida 

joylash gan qizil ilik organizmda biologik himoya vazifasini baja-

radigan qon elementlarini ishlab chiqaradi.