di. Ch
r kuzatiladi. P
g‘riq kuzatiladi.
281
Siydik qopi
Siydik qopi
(vesica urinaria)
(136-rasm) siydik to‘plovchi re-
zervuar vazifasini bajaruvchi toq a’zo. Uning sig‘imi o‘rtacha
500–700 ml. Siydik qopining qorinning oldingi devoriga qara-
gan yuqori qismi-uchi kengayib, siydik qopining tanasiga o‘tadi.
Siydik qopining tanasi orqaga va pastga siydik qopi tubiga
davom
etadi. Siydik qopining pastki qismi quyg‘ichsimon
torayib siydik
chiqaruv nayiga o‘tadi. Uning bu qismi siydik qopining bo‘yin-
chasi deyiladi. Siydik qopi kichik chanoq bo‘shlig‘ida qov simfi-
zi orqasida joylashgan bo‘lib, oldingi devori undan yog‘ kletchat-
kasi vositasida ajrab turadi. To‘lgan siydik qopi simfizning ustiga
ko‘tarilib, qorinni oldingi devoriga tegadi. Uning orqa devori er-
kaklarda to‘g‘ri ichakka, urug‘ pufakchalariga, siydik qopining tu-
bi esa prostata beziga tegib turadi.
Ayollarda siydik qopining orqa devori bachadon bo‘yniga va
qinga, tubi esa siydik-tanosil diafragmasiga tegib turadi. Siydik qo-
pi to‘lgan holatda qorinparda bilan mezoperitoneal, bo‘sh holatda
ekstraperitoneal o‘raladi. Siydik qopi devorining qalinligi 12–15
mm, to‘lgan vaqtda tortilib yupqalashadi (2–3 mm). Uning devori
to‘rt qavatdan iborat:
1. Shilliq parda ichki tomondan qoplab pushti rangda, hara-
katchan, bo‘sh turgan siydik qopida burmalar hosil qiladi. Siydik
qopi tubidagi qovuq uchburchagi
sohasida shilliq parda mu shak
pardaga yopishib turgani uchun burmalar bo‘lmaydi. Uchbur-
chakning cho‘qqisida siydik chiqaruv nayining ichki teshigi, past-
ki burchak larida esa ikkita siydik nayi teshiklari joylashgan. Shil-
liq pardada siydik qopi bezlari bor.
2. Shilliq osti asosi yaxshi rivojlangan
bo‘lib, shilliq pardada bur malar hosil qiladi.
Shilliq osti asosi qovuq uchburchagi sohasi-
da bo‘l maydi.
136-rasm. Siydik qopi, prostata bezi va
urug‘ pufakchalari. Orqa tomondan ko‘rinishi:
1–siydik nayi; 2–urug‘ olib ketuvchi nay; 3–urug‘
pufakchasi; 4–urug‘ olib ketuvchi nay kengaymasi;
5–urug‘ otuvchi nay; 6–bulbouertral bezlar;
7–oraliqning chuqur ko‘ndalang mushagi; 8–qov
suyagi; 9–prostata; 10–siydik qopi.
282
3. Mushakli qavati
uch qavat joylashgan shilliq mushak tolala-
ridan iborat. Ular o‘zaro aniq ajralmagan tashqi va ichki bo‘yla-
ma, o‘rta yaxshi rivojlangan ko‘ndalang yo‘nalishga ega. Siydik
qo pi ning bo‘yinchasi sohasida halqa simon tolalar siydik chiqa-
ruv nayining ichki teshigi atrofida siydik chiqarish nayini qisuv chi
mu shakni hosil qiladi. Siydik qopining mushak qavati qisqargan-
da a’zoni hajmi kichrayadi va suyuqlik siydik chiqaruv nayi orqali
tashqariga chiqariladi. Siydik qopining mu shakli qavati vazifasiga
qarab, siydik haydab chiqaruvchi mushak
deb ataladi.
4. Seroz parda uni ust tomonidan qoplagan bo‘lib, qolgan soha-
larda adventitsial parda hosil bo‘ladi.
Sistit –
siydik qopi d
е
v
о
rining yallig‘l
а
nishidir. Sistit, ko‘-
pinch
а
,
а
yol l
а
rd
а
turli yuqumli kasallikl
а
r mikr
о
bi t
а
’sirid
а
riv
о
j-
l
а
n
а
di. Mikr
о
bl
а
r siydik qopig
а
siydik chiq
а
rish nayi
о
rq
а
li o‘t
а
di.
Bund
а
siydik qopi shilliq q
а
v
а
ti yallig‘l
а
nib bor
а
di. K
е
yinch
а
lik
yallig‘l
а
nish shilliq
о
sti v
а
mu shak q
а
v
а
tl
а
rig
а
o‘tib, u yerd
а
yi-
ringli j
а
r
а
yonl
а
r kuzatiladi.
О
xiri shilliq q
а
v
а
td
а
yar
а
l
а
r v
а
n
е
kr
о
z
riv
о
jl
а
n
а
di. N
е
k r
о
z bo‘lg
а
n j
о
yl
а
rd
а
n q
о
n
о
q
а
di. Yar
а
l
а
r v
а
n
е
kr
о
z
bo‘lg
а
n j
о
yl
а
r k
е
yin ch
а
lik biriktiruvchi to‘qima ch
а
ndiql
а
ri v
а
p
о
lipl
а
r bil
а
n q
о
pl
а
n
а
di.
Sistitda bemor kam – kam siyadi, siyganda qattiq og‘riq paydo
bo‘ ladi.
O‘sm
а
l
а
r
– ko‘pinch
а
, s
а
r k
о
m
а
, p
а
pill
о
m
а
v
а
r
а
k kuzati-
ladi. S
а
r k
о
m
а
, ko‘pinch
а
, erk
а
k l
а
rd
а
uchr
а
b, o‘pk
а
g
а
, jig
а
r v
а
b
о
shq
а
а
’z
о
l
а
rg
а
m
е
t
а
s t
а
z b
е
r
а
di. P
а
pill
о
m
а
siy dik qopi shilliq
q
а
v
а
tid
а
so‘r g‘ichsim
о
n o‘simt
а
l
а
r sif
а
tid
а
o‘s
а
di. Bul
а
rning ko‘p-
chiligi k
е
yin ch
а
lik r
а
kk
а
а
yl
а
nishi mumkin. R
а
k o‘smal
а
ri
а
s
о
s-
l
а
ri k
е
ng bo‘l g
а
n o‘simt
а
l
а
r bo‘lib, ul
а
rd
а
yar
а
l
а
r p
а
yd
о
bo‘ladi.
Yar
а
l
а
rd
а
k
е
yinch
а
lik n
е
kr
о
z riv
о
jl
а
n
а
di. R
а
k, ko‘pinch
а
, siydik
qopining uchburch
а
k v
а
chiq
а
rish qismid
а
kuzatiladi. Bund
а
siy-
dik qopining d
е
v
о
ri h
а
d d
а
n t
а
shq
а
ri q
а
linl
а
sh
а
di.
Siydik chiq
а
rish
t
е
shigi siqilib, siydik tutilib q
о
l
а
di. Siydik qopi r
а
ki ko‘proq cha-
noq bo‘shlig‘id
а
gi
а
’z
о
l
а
rg
а
m
е
t
а
st
а
z b
е
r
а
di.
Do'stlaringiz bilan baham: 
