Anatomiya 2014. indd

Ko‘rish maydoni.

 Ko‘zni qimirlatmay oldinga qaratganda 

ko‘ringan barcha soha ko‘rish maydoni deyiladi. Markaziy (sa-

riq dog‘ sohasida) va periferik ko‘rish tafovut qilinadi. Eng kat-

ta ko‘rish o‘tkirligi markaziy chuqurcha sohasida. Bu yerda faqat 

kolbachalar to‘plangan bo‘lib, ularning diametri kichik va bir-

biriga tegib turadi. Har bir kolbacha bitta bipolyar neyron bilan 

bog‘langan. U esa, o‘z navbatida, impulsni bosh miyaga yetka-

zuvchi alohida nerv tolalari chiqadigan bitta ganglioz neyron bi-

lan bog‘langan.

Periferik ko‘rish o‘tkirligi pastligi bilan farq qiladi, chun-

ki to‘r par dani chekka qismlarida kolbachalar tayoqchalar bi-

lan o‘ralgan va bir guruh kolbachalar bitta bipolyar neyron bi-

lan bog‘langan. Bunday hujayralarning bir nechtasi o‘z impulsla-

rini bitta ganglioz hujayraga o‘tkazadi. Ko‘zda 140 mln ga yaqin 

retseptor bor bo‘lsa, ko‘ruv nervi tarkibida 1 mln ga yaqin tola 

bo‘ladi. To‘r pardaning chekka qismlari predmetni qismlarini yo-

mon ajratadi, ammo uning harakatini yaxshi qabul qiladi. Bu esa 

tashqi muhitni sezishda katta ahamiyatga ega.

Ko‘rish maydonini Forstner perimetri bilan aniqlanadi. U 

graduslarga bo‘lingan yarim aylana va engakni qo‘yish uchun tag-

likdan iborat (211-rasm).

Tekshiriluvchi bir ko‘zini yopib, ko‘zini oldida turgan ravoq-

ning mar   kazida joylashgan oq nuqtaga qadaydi. Ko‘rish maydo-

nining chegarasini perimetrda aniqlash uchun, uning uchidan oq 

markani ravoq bo‘y lab asta suriladi va qimirlamagan ko‘z bilan 

ko‘rish mumkin bo‘lgan burchak aniqlanaqdi. Ko‘rish maydoni 

tashqariga chakkaga katta – 90°,

 

yuqoriga va pastga – burunga 

70° at rofida.

To‘r pardaning chekka qismlari rangni ajratmaydi. Rangni 

ko‘rish may doni turli ranglar uchun turlicha, 

moviy rang eng tor maydonga ega.

Akkomodatsiya. 

Ko‘zning turli masofadagi 

buyumlarni aniq ko‘ rishga moslashuvi akkomo-

datsiya deb ataladi.