Anatomiya 2014. indd

Aorta ravog‘i tarmoqlari

Aorta ravog‘ining ko‘tarilgan tomonidan uchta yirik arteriya: 

yelka-kalla poyasi, chap umumiy uyqu arteriyasi va chap o‘mrov 

osti arteriyasi boshlanadi.

Yelka-kalla poyasi

 (truncus brachiocepalicus) aorta ravog‘idan 

o‘ng II qovurg‘a tog‘ayi sohasida chiqadi. Yelka-kalla poyasi yuqo-

riga va o‘ng tomonga yo‘nalib, o‘ng to‘sh-o‘mrov bo‘g‘imi sohasida 

o‘ng umumiy uyqu va o‘ng o‘mrov osti arteriyasiga bo‘linadi.

Umumiy uyqu arteriyasi

 (a. carotis communs)

 

o‘ng tomon-

da yelka-kalla poyasidan chap tomonda bevosita aorta ravog‘idan 

---

368

160-rasm. Tashqi uyqu arteriyasi tarmoqlari. 

Chap tomondan ko‘rinishi:

1–ko‘z kosasi usti arteriyasi; 2–chakkaning 

chuqur arteriyasi; 3–miya pardasining o‘rta 

arteriyasi; 4–yuzning ko‘ndalang arteriyasi; 

5–ustki jag‘ arteriyasi; 6–chakkaning yuza ar-

teriyasi; 7–quloq suprasining orqa arteriya-

si; 8, 12–halqumning yuqoriga yo‘nalgan arte-

riyasi; 9–ensa arteriyasi; 10–yuqoriga yo‘nal-

gan tanglay arteriyasi; 11–yuz arteriyasi;

13–ichki yuqu arteriyasi; 14–adashgan nerv; 

15–diafragma nervi; 16–umumiy uyqu arte-

riyasi; 17–oldingi narvonsimon mushak;

18–bo‘yinning ko‘tariluvchi arteriyasi;

19–pastki qalqonsimon arteriyasi; 20–qal-

qonsimon-bo‘yin poyasi; 21–qovurg‘a-bo‘yin 

poyasi; 22–chap o‘mrov osti arteriyasi;

23–umurtqa arteriyasi; 24–ustki qalqonsimon bez arteriyasi; 25–ustki hiqil-

doq arteriyasi; 26–tashqi uyqu arteriyasi; 27–pastki jag‘ osti bezi;

28–engak osti arteriyasi; 29–engak tarmog‘i; 30–pastki lab arteriyasi;

31–lunj arteriyasi; 32–ustki lab arteriyasi; 33–ustki jag‘dagi tish katakchala-

rining orqa arteriyasi; 34–tanglayni pastga yo‘nalgan arteriyasi;

35–ko‘z kosasining pastki arteriyasi; 36–chaynov arteriyasi;

37–ko‘z burchagiga yo‘naluvchi arteriya; 38–burunning orqa arteriyasi;

39–g‘altak usti arteriyasi.

boshlanadi. Shuning uchun chap umumiy uyqu arteriyasi o‘ngiga 

nisbatan 2–2,5 sm uzun. Umumiy uyqu arteriyasi to‘sh-o‘mrov-

so‘rg‘ichsimon va kurak-til osti mushaklarning orqasida bo‘yin 

umurtqalari ko‘ndalang o‘simtalari oldida vertikal yo‘nalib yuqo-

riga ko‘tariladi. Bo‘yinda uning lateral tomonida ichki bo‘yin-

turuq venasi, orqa tomonida adashgan nerv joylashgan bo‘lib, 

bo‘yin fassiyasi bilan o‘raladi va bo‘yinning tomirli-nerv li dasta-

sini hosil qiladi. Qalqonsimon tog‘ayning yuqori chekkasi sohasi-

da har bir umumiy uyqu arteriyasi tashqi va ichki uyqu arteriya-

lariga bo‘linadi.