Analitik reaksiyalarni o’tkazish sharoitlari

Suv bug'i bilan haydash.

P= P₁⁰+ P₂⁰

Bir- biri bilan aralashmaydigan va o'zaro ximiyaviy ta'sir etmaydigan ikki suyuqlik aralashtirilsa, ustma- ust ikki qavat hosil bo'ladi. Bu qavatda bir suyuqlikning bug'lanishiga ikkinchi suyuqlik hech xalal bermaydi. Shuning uchun bug'ning umumiy bosimi ikkala suyuqlikning toza holdagi bug' bosimlari yig'indisiga teng bo'ladi.

bu yerda:

P - bug'ning umumiy bosimi;
P₁- toza holdagi birinchi suyuqlik bug'ining
P₂- toza holdagi ikkinchi suyuqlik bug'ining bosimi;
Ma'lumki, har qanday suyuqlik bug'ining bosimi atmosfera bosimiga baravarlashgandagina bu suyuqlik qaynaydi. Demak, bir- birida erimaydigan ikki suyuqlik aralashmasi alohida- alihida olingan birinchi va ikkinchi suyuqlikka qaraganda pastroq temperaturada qaynaydi.Masalan, toza benzol 80,4 ⁰ da, toza suv 100⁰ da qaynaydi, lekin benzol bilan suv aralashmasi 69,13 ⁰ da qaynaydi, chunki 69,13 ⁰ da suv bug'ining bosimi 225,1 mm bo'lib, benzol bug'ining bosimi 534,9 sm dir; bularning yig'indisi: 534,9+ 225,1=760 mm dir. Shuning uchun aralashma 69,13 da qaynaydi. Shuningdek, toza skipidar 155⁰- 162⁰ da qaynaydi, lekin skipidarni 95,6 ⁰ da suv bug'i bilan haydash mumkin, chunki 95,6⁰ da suv bug'ining bosimi 647 mm ga teng bo'lib, skipidarniki 113 mm dir; ularning yig'indisi 760 mm bo'ladi. (113+647=760) Yana bir misol, Kamfora 206 ⁰ da qaynaydi, lekin 90⁰ da suv bug'i bilan haydaladi, chunki bu temperaturada suv bug'ining bosimi 735,4 mm, kamforaniki 24,6 mm, umumiy bosimi esa 735,4+ 24,6 = 760mm bo'ladi.
Texnikada va laboratoriyalarda qaynash etmperaturasigacha qizdirilganda ajrala boshlaydigan moddalar suv bug'i bilan haydaladi. Buning uchun suv maxsus idishda qaynatilib, aralashmaga suv bug'i yuboriladi. Bu vaqtda aralashma qaynaydi. Suv bug'i kerakli moddani bug' holida o'zi bilan birga olib ketadi; bu modda sovitgichdan o'tgach, maxsus idishga yig'iladi. Masalan, texnikada toshko'mir chirkidan benzolni ajratishda, anilin, naftalin, kamfora, efir moylari va boshqa organik moddalarni tozalashda suv bug'i bilan haydash usulidan foydalaniladi. Ba'zi hollarda bu usul vakuum bilan haydash kabi murakkab usul o'rnini bosa oladi.