Analitik kimyoda organik reagentlar Mundarija Kirish I bob. Adabiyotlar sharhi

I Bob. Adabiyotlar sharhi

1. 
   Organik reagentlar haqida umumiy ma’lumot
   

Kimyoviy reaktivlar, kimyoviy reagentlar — kimyoviy reaksiyalarni amalga oshirish uchun ishlatiladigan moddalar. Turlari: oʻta toza Kimyoviy reaktivlar; kimyoviy toza Kimyoviy reaktivlar; kimyoviy analiz uchun qoʻllanadigan toza Kimyoviy reaktivlar; toza Kimyoviy reaktivlar, tozalangan Kimyoviy reaktivlar, texnik Kimyoviy reaktivlar Tarkibiga koʻra, Kimyoviy reaktivlar, anorganiq, organiq va radioaktiv izotoplar bilan nishonlangan Kimyoviy reaktivlarga, ishlatilishiga koʻra, organiq — analitik reagentlar, kompleksonlar, fiksanallar, рН — indikatorlar va b.ga boʻlinadi. Kimyoviy reaktivlar solingan idish yorligʻi yoki oʻralgan qogʻozga uning tozalik darajasi, ishlatilishi, qoʻshimchalar miqdori va saqlanish shart-sharoiti yozib qoʻyiladi. Kimyoviy reaktivlarning aksariyati zaqarli, tez alangalanadi, baʼzilari portlaydi. Shu sababli, Kimyoviy reaktivlarni ishlatishda va saklashda tegishli qoidalarga rioya qilish zarur. Havoda tez buziladigan ayrim preparatlar vodorod yoki inert gaz toʻldirilgan germetik ampulalarda, baʼzilari kerosinda saqlanadi.
Biror tashqi belgi – cho‘kma yoki gaz ajralishi, cho‘kmani erishi, rang o‘zgarishi kabi tashqi samara bilan boradigan reaksiyalar analitik reaksiya deyiladi.
Eritmadan izlanuvchi ionni ochish uchun ishlatiladigan reaktiv – reagent deb ataladi. Reagentlar (reaksiyalar) uch turga bo‘linadi:

1. 
   Spetsifik (maxsus) reagent murakkab aralashmadagi faqat bitta iongagina xos tashqi samara beradi – NH₄⁺ + OH^- → H₂O + NH₃↑
   
2. 
   Selektiv reagent (yoki reaksiya) tashqi belgisi, xalaqit beruvchi ionlar bo‘lmaganda, ayrim ionlargagina xos bo‘ladi
   

2Ag⁺+ CrO₄^3- → 2Ag₂CrO₄↓ to‘qsariq (Ba²⁺, Pb²⁺, Sr⁺² lar) uchun sariq cho‘kma
v) Guruh reagenti (reaksiya)ning tashqi belgisi ionlar guruxi uchun bir xil bo‘ladi. Aq⁺, Hq₂²⁺, Pb²⁺ kationlar guruhi xlorid ionlar bilan bir xil oq rangli cho‘kma hosil qiladi.