Ҳамширалик иши биоэтикаси ва деонтологияси

Инглиз файласуфи Френсис Бекон енгил, оғриқсиз ўлим термини – “Эвтаназия”, грек тилидан euthanasia, eu – яхши, thanatos – ўлим терминини киритди, яъни яхши, тинч ва енгил, оғриқларсиз, азобланишларсиз ўлимни англатувчи сўзни киритди. Ҳозирги замонавий публистик тилда иккита термин ишлатилади: “Эвтаназия” ва “Эйтаназия”. Эвтаназия тушунчаси манфаатли ўлиш деб таржима қилинади. Ўз-ўзидан манфаатли ўлим ва уни амалга оширилишини англатади.

• Инглиз файласуфи Френсис Бекон енгил, оғриқсиз ўлим термини – “Эвтаназия”, грек тилидан euthanasia, eu – яхши, thanatos – ўлим терминини киритди, яъни яхши, тинч ва енгил, оғриқларсиз, азобланишларсиз ўлимни англатувчи сўзни киритди. Ҳозирги замонавий публистик тилда иккита термин ишлатилади: “Эвтаназия” ва “Эйтаназия”. Эвтаназия тушунчаси манфаатли ўлиш деб таржима қилинади. Ўз-ўзидан манфаатли ўлим ва уни амалга оширилишини англатади.
• Эвтаназияда ҳоҳишга кўра ўлим ва инсон розилигисиз мажбурий ўлим фарқланади.

Эвтаназия қуйидаги мақсадларда қўлланилади:

• 1. Шахснинг ўлимини тугатиш ёки уни ўлишини тезлаштириш мақсадида.
• 2. Оғир касалликнинг охирги стадиясида, босқичида бўлган беморларни қийноқлардан халос этиш мақсадида уларга билвосита ўлим жараёнини тезлаштириш мақсадида уларга медикаментлар қўлланганда эвтаназияни назарда тутиш мумкин.

Бугунги кунда эвтаназия хақида турли қарама-қарши фикрлар мавжуд. Эвтаназия тарафдорлари бу сўзни — «ёқимли, енгил ўлим» деб бахоласалар, бунга қарши бўлган давлатлар тиббиётдаги Гиппократ қасамёдига тўғри келмайдиган қотиллик сифатида изохлайдилар. Бундан ташқари эвтаназияни шифокор ёки хамшира ўтказишга маънан тайёрми ва хақлими? Трансплантация мақсадида эвтаназиядан фойдаланмасликка ким кафолат бера олади? Хозирда фақат Голландия (Нидерланд) дунё буйича «Эвтаназия­ни» мамлакат миқёсида расман қонунлаштирган давлат хисобланади. Бу жуда қалтис ва нозик муаммо булиб, шифокор деонтологияси нуқтаи назаридан бошқа давлатларнинг тажрибасини, тиббиёт анъаналарини беморлар ва уларнинг қариндош-уруғлари, яқинлари муносабатини, психологиясини, жамоатчилик фикрини ўрганишни тақозо этади.

• Бугунги кунда эвтаназия хақида турли қарама-қарши фикрлар мавжуд. Эвтаназия тарафдорлари бу сўзни — «ёқимли, енгил ўлим» деб бахоласалар, бунга қарши бўлган давлатлар тиббиётдаги Гиппократ қасамёдига тўғри келмайдиган қотиллик сифатида изохлайдилар. Бундан ташқари эвтаназияни шифокор ёки хамшира ўтказишга маънан тайёрми ва хақлими? Трансплантация мақсадида эвтаназиядан фойдаланмасликка ким кафолат бера олади? Хозирда фақат Голландия (Нидерланд) дунё буйича «Эвтаназия­ни» мамлакат миқёсида расман қонунлаштирган давлат хисобланади. Бу жуда қалтис ва нозик муаммо булиб, шифокор деонтологияси нуқтаи назаридан бошқа давлатларнинг тажрибасини, тиббиёт анъаналарини беморлар ва уларнинг қариндош-уруғлари, яқинлари муносабатини, психологиясини, жамоатчилик фикрини ўрганишни тақозо этади.

Ҳамширанинг ўлим билан курашаётганлар олдида бўшашишга, ўзини йўқотиб қўйишига, қайғуга берилишга ҳаққи йўқ. У хар дақиқада кимгадир керак бўлиши, ёки бундан қўрқинчилироқ ҳолат рўй бериши мумкинлигини ҳамиша ҳис қилиши лозим.

• Ҳамширанинг ўлим билан курашаётганлар олдида бўшашишга, ўзини йўқотиб қўйишига, қайғуга берилишга ҳаққи йўқ. У хар дақиқада кимгадир керак бўлиши, ёки бундан қўрқинчилироқ ҳолат рўй бериши мумкинлигини ҳамиша ҳис қилиши лозим.

• Эътиборингиз учун рахмат!