Ҳамширалик иши биоэтикаси ва деонтологияси

Тиббиёт деантологияси кенг фалсафий тушунча бўлиб, бир қанча йўналишлардан иборат:

• тиббий ходимлар билан бемор уртасидаги муносабат;
• тиббий ходимлар билан беморнинг якин кишилари орасидаги муносабат;
• тиббий ходимлар хамкасблари, хамширалар ва кичик тиббиёт ходимлари билан муносабат;
• тиббиёт ходими ва беморни даволаш жараёнидаги хукуклари.
• тиббий сирларни саклаш маданияти.
• устоз ва шогирд муносабатлари;
• шифокор фаолиятидаги хато-камчиликлар ва бошкалар.

Хамшира деонтологияси

• Хамшира этикасининг бир кисми булиб, у хамширанинг пациент ва жамият олдидаги касбий бурчидир.
• Тиббий хамшира мутахассис сифатида ўткир кузли, фахм-фаросатли кузатувчи бўлмоғи лозим. У бемордаги барча майда-чуйда, рухий ва жисмоний ўзгариш холатларини билиш ва бахолаши лозим. У ўз ўзини ҳар томонлама идора кила олиши, хис-туйғуларини бошқара билиш керак.

Тиббий хамширанинг ўзини тутиш маданияти 2 турга бўлинади.

• 1. Ички маданият: Бунга мехнатга, тартиб интизомга, атрофдаги турли воситаларга бўлган муносабати, аҳлоқи, дўстона, ғамҳўрлик даражаси ва бирдамлик туйғулари киради.
• 2. Ташқи маданият: хамширанинг ташқи қиёфаси, кийиниши,ўзини тутиши, муомаласи, сўзлаш маданияти ва пациентда қолдирган илк ижобий таъсуроти киради.

Хамширалик этика ва деонтологиясини Флоренс Найтингейл тасвирлаган қуйидаги асосий принциплари мавжуд:

• 1. Инсонийлик, мехр-окибатлик, ғамхурлик, мурувватлилик, мухаббат, софкўнгиллик.
• 2. Кайғуга шерик бўлиш.
• 3. Рахмдил.
• 4. Беъминнат.
• 5. Ишчанлик, мехнатсеварлик.
• 6. Эътиборлик.

Биоэтика тушунчаси

• «Биоэтика» ёки хаёт этикаси тушунчасини 1969 йилда В.Р.Поттер томонидан киритилган. Биоэтиканинг ўрганиши предмети – инсонлар ўртасидаги муносабатлар тушунчасини ифодалайди. Тиббиёт ва этика ўртасида минг йиллардан бери алоқа мавжуддир.

Этика – Юнонча сўздан олинган бўлиб «ethos-урф-одат» деган маънони билдиради. Меъёр, қоида, одоб-аҳлоқлар одамлар ва жамиятлар ўртасидаги муносабатларни белгилайди.

• Этика – Юнонча сўздан олинган бўлиб «ethos-урф-одат» деган маънони билдиради. Меъёр, қоида, одоб-аҳлоқлар одамлар ва жамиятлар ўртасидаги муносабатларни белгилайди.
• Тиббиёт этикасига барча тиббиёт ходимлари риоя килишлари лозим. Этика категориялари қуйидагилар: Мажбурият, бурч, кадрият, виждон, бахт, омад.