Amonboyev mahammadsidik bozor infratuzilmasi

insoniyatning yaxshi yashashi, ko‘payishi va kamol topishi uchun
shart-sharoit yaratish, turli xil hayotiy vositalami yaratib berish va
pirovardida ulaming ehtiyojlarini maksimal qondirishdan iborat.
Shulardan biri ayriboshlashjarayoni biz o‘rganayotgan faning asosiy
qismiga to‘g ‘ri keladi. Ayirboshlash jarayonining iqtisodiyotdagi
o ‘mi beqiyosdir. Bujarayongatarixdanjuda ko‘p misollar keltirish
mumkin. Birgina Buyuk ipak yo‘li misolida ko‘rishimiz mumkin.
Buyuk ipak yo ‘li nafaqat insonlaming ehtiyojlarini qondirish,
ularga boshqa yurtlarda ishlab chiqarilgan noz-ne’matlami yetkazib
berish, balki, jamiyat va taraqqiyotning rivojlanishi uchun muhim
infratuzilma vazifasini o‘tagan. Iqtisodiyotda ishlab chiqarish va
xizmat ko‘rsatish sohalarida subyektlar tomonidan tayyorlangan
mahsulotlar va xizmatlarning iste’molchilarga yetkazib berishga
xizmat qiluvchi qismi, infratuzilmasi o ‘zining bir necha usullari
bilan amal qiladi.
1) to'g'ridan-to'g'ri;
2) axborot berish;
3) yetkazib berish;
4) aralash.
Bu usullami quyidagi jadval orqali qanday ko‘rinishlarda
amal qilishini tahlil qilishimiz mumkin.
88

---

4.1 .l-jadval
Bozor infratuzilmasi amal qilish shakllarining usullari
bo‘yicha guruhlanishi
To'g'ridan
to 'g 'ri
- biijalar (tovar, xomashyo, fond, valyuta), ulaming 
tashkiliy rasmiylashtirilan vositachiligi;
- auksionlar, yarmarkalar va tashkiliy biijadan tashqari 
vositachilikning boshqa shakllari;
- kredit tizimi va tijorat banklari;
- emissiya tizimi va emissiya banklari;
- oliy va o 'rta iqtisodiy ta’lim tizimi;
- maxsus va hududiy bozorlar.
Axborot berish
- aholi bandligini tartibga solish tizimi hamda bandlikka 
davlat va nodavlat yo'li bilan ko'maklashish markazlari 
(mehnat biijalari);
- axborot texnologiyalari va kommunikatsiya vositalari;
- maxsus reklama agentliklari, axborot markazlari va 
ommaviy axborot vositalari agentliklari;
- yollanib ishlovchilaming kasaba uyushmalari;
- tijorat-ko'rgazm a komplekslari;
- maslahat beruvchi (konsalting) kompaniyalari.
Yetkazib berish
- transport (havo yo'llari, daryo, avtotransport va temir 
yo'l
transporti);
- pochta;
- elektron ahborotlarni yetkazib berish;
- moliyaviy tashkilotlar.
Aralash
- soliq idoralari tizimi va soliq inspeksiyasi;
tijorat xo'jalik xavf-xatarini sug'urtalash tizimi va 
sug'urta kompaniyalari;
- savdo palatalari, ishbilarmon doiralaming boshqa jamoat, 
ixtiyoriy va davlat birlashmalari (uyushmalari);
-bojxona tizimi;
-auditorlik kompaniyalari;
-ishbilarmonlik 
faolligini 
rag'batlantirish 
uchun 
m o'ljallangan ijtimoiy va davlat fondlari;
-erkin tadbirkorlikning maxsus hududlari.