Amir Temur va Temuriylar iqtisodiy-iqtisodiy, siyosiy va madaniy hayot

Amir Temur va Temuriylar iqtisodiy-iqtisodiy, siyosiy va madaniy hayot

Bajaruvchilar: Sobirov Ixlosbek Mo’minjonov Asrorbek Bozorov Muhammadsharif Ergashev Nurbek Abdurahimov Rustamjon

Reja:

• Amir Temur davlatining tashkil topishi va o`zbek davlatchiligi tarixida yangi bosqichga asos solinishi.
• Amir Temur davlati siyosiy tuzumi.
• Amir Temur davlatida ijtimoiy-iqtisodiy hayot.
• Temuriylar davlatida soliq tizimi.
• Amir Temur va Temuriylar davlatining huquqiy asoslari.

Amir Temur Movarounnahrning qonuniy hukmdori bo’lib olgach, mamlakatni birlashtirishga kirishdi. Xorazm chiqdi besh, yurish (13711373, 1375, 1379, 1388) yurish. Shosh, Termiz, Hisor, Badaxshon, Qunduz hukmdorlari tobelik bildirdilar. Mo’g’uliston tepa to’rt marta yurish qilib, sharqiy ustun dahlsizligini ta'minladi (1371, 1374, 1375, 1376, 1377). Uch bor Mangishloq xokimi Toʻyxoʻja oʻgʻlon farzandi, Oltin Oʻrda xoni Toʻxtamishga qarshi yurish qilib, (1389, 1391,1394. 1395) Oltin Oʻrdani magʻlubga uchratdi.
Amir Temur Tus, Nishopur, Subzavor zhangsiz taslim buldi. Shundan song Amir Temurning Eronga qarshi uch yillik (1386), besh yillik (1392), yetti yillik (1399) amalga oshirish. 1398-1399 (September-March) Hindiston yurishi, 1401 beat Shomga, 1402 yili Boyazidga qarshi yurishlari natijalar yakunlandi. Eng umumiy yurishlardan biri Xitoiga qarshi mulzhallangan edi. Bu yurishga 1404 yil kuzidan tayorgarlik boshlandi, biroq Amir Temurning 1405 yil 18 fevral vafot etishi Hitoy safarining amalga oshmay qolishiga sabab bo'ldi.
XIV asr oʻrtalariga kelib, Chigʻatoy ulusidagi barkarorlik Kozonxon vafotidan qoʻshiq (1336-1347) barkham topdi. Siyosiy va iqtisodiy oxirida Amir Kozogon (1347-1357) davrid yanada avj oldi.
Amir Qo'zog'on fitna natijasida o’ldirilgach, Chig'atoy ulusi beklari o'zlarini mustaqil deb e'lon qildilar: Keshda Amir Hoji Barlos, Xo'jandda Boyazid jaloyir, Balxda O'ljoy Bug'o Sulduz, Shibirg'onda Muhammad Xoja Aperdi nayman, Xuttalona Amir Kayxusrav va O’ljoy Aperdi, Totqand va Saripulda Xizir Yasovuriy, Qistonda Amir Sotilmish hukmronlikni qo’lga kiritdilar. 1348 yili taxtni egallagan Tugluk Temur Movarounnada uz mavkeini tiklash uchun ikki marta(1360-1361) yurish qildi. Shu vaqtda Tug'luq Temur hizmatiga kirgan Amir Temur Shahrisabz hokimi etib tayinlandi. 1362 yilda Balx xokimi Amir Xusayin ibn Musallab bilan yaqinlashib, mugullarga qarshi ittifoq tuzdilar.

Foydalangan adabiyotlar:

• Ibrat I. Farqona tarixi. Toshkent. Kamalak, 1991.
• Mirza Abdulazim Somiy. Manqit hukmdorlar tarixi. M. , 1962.
• Mulla Olim Mahmudxo’ja. Tarix Turkiston. Toshkent,1995.
• Milliy uyg’onish. Toshkent, 1997.
• O`zbekiston tarixi. Toshkent, 1997. Ikkinchi nashr, 1999.

E`tiboringiz uchun raxmat

Hurmat bilan 310-22–guruh talabalari