Amir Temur saltanatida davlat boshqaruvi va harbiy tizim

• 302-GURUH TALABASI
• ERGASHEV AMIRBEK

Amir Temur saltanatida davlat boshqaruvi va harbiy tizim

• Reja:
• 1.Saltanat boshqaruvi
• 2.Suyurg’ol yerlar
• 3.Qo’shin tuzilishi
• 4.Jangga kirish usuli
• 5.Amir Temurning harbiy yurishlari
• 6.”Temur tuzuklari”

Biz kim mulki Turon Amiri Turkistonmiz Biz millatlarning eng qadimi va eng ulug’i Turkning bosh bo’ginimiz. Amir Temur

Amir Temur davlatida saltanat boshqaruvi

• Amir Temur saltanatida davlat boshqaruvi ikki idoradan: Dargoh va vazirlikdan iborat bo’lgan.
• Dargohni Oliy hukmdorning o’zi,ijroiya hokimiyat-devonni devonbegi(bosh vazir) boshqargan.Devonda harbiy vazir,mulkchilik va soliq ishlari vaziri,moliya vaziri,sarhadlar va tobe etilgan mamlakatlarning boshqaruvi bilan shug’ullanuvchi uch vazir faoliyat ko’rsatgan.Amir Temur davlat boshqaruv ishlarida islom qonun-qoidalariga tayangan.

Amir Temur davlatida qo’shin tuzilishi

• Amir Temur qo’shini o’ntalik askariy birikmalar asosida tashkil etilgan.
• Tuman------ O’n ming kishilik qo’shin.
• Hazora------ Ming kishilik qo’shin.
• Qo’shun----- Yuz kishilik qo’shin.
• Ayl------------- O’n kishilik qo’shin.
• Tuman og’asi---- O’n ming kishilik qo’shin boshlig’i.
• Mirihazora-------- Ming kishilik qo’shin boshlig’i.
• Qo’shunboshi-------- Yuz kishilik qo’shin sardori.
• Aylboshi------------ O’n kishilik harbiy qism sardori.

Amir Temur qo’shinining jangga kirish usuli

• Amir Temur qo’shinining jangga kirishi quyidagi tartibda amalga oshirilgan.Harbiy yurish paytida oldinda xabarchilar,ular orasidan yasovul bo’linmasi,undan keyinroqda manglay-avangard qism borgan.Manglay va qo’shinning asosiy oralig’ida qo’mondonning qarorgohi va uning atrofida “izofa”(rezerv) qismi joylashgan.Qo’shinning asosiy qismlari markaz,o’ng-burong’ar va chap-juvong’ardan iborat bo’lgan.Har bir qanotning oldida bittadan qo’shimcha qo’riqchi manglay-avangard,yon tomonida esa bittadan qo’riqchi askariy bo’linmalar-qanbullardan iborat bo’lgan.Amir Temur qo’shinni yetti qismga bo’lib joylashtirish tartibini birinchi bo’lib joriy qilgan.

Amir Temur davlati (1370-1405 yillar)

• Amir Temur davlati Sharqda Xitoy,janubda Markaziy Hindiston,shimolda Dashti Qipchoq,g’arbda Kichik Osiyo,Misr hududlarigacha cho’zilgan ulkan saltanatga aylangan.

Oltin O’rda davlatiga qilingan harbiy yurish ( 1391 yil )

• 1391 yilda Amir Temur Oltin O’rda xoni To’xtamishxonga qarshi yurish qiladi.Bu jang hozirgi Samara va Chistopol shaharlari oralig’idagi Qunduzcha mavzesida bo’lib o’tadi.

Oltin O’rda davlatiga qilingan harbiy yurish (1395 yil )

• Amir Temur va Oltin O’r
• Da xoni To’xtamishxon
• O’rtasidagi hal qiluvchi
• Jang 1395 yilning 15 ap
• relida Shimoliy Kavkaz
• Da Tarak daryosi yonida
• bo’lib o’tadi.Bu jangda
• Amir Temur qo’shini dush
• manga qarshi otdan tu
• shib,uni kamondan o’qqa
• tutish usulini qo’llaydi va
• To’xtamishxon qo’shini
• tor-mor etiladi.

Hindistonga qilingan harbiy yurish (1398-1399 yillar )

• Amir Temur 1398-1399 yillarda Hindistonga yurish tashkil etadi.Bu yurish natijasida Dehli shahri egallanib,Shimoliy va Markaziy Hindiston Amir Temur davlati tarkibiga qo’shib olinadi.

Usmonli turklar davlatiga qilingan harbiy yurish ( 1402 yil )

• Amir Temur 1402 yilda Kichik Osiyoga,Usmonli turklar davlatiga qarshi harbiy yurish tashkil etadi.Bu yurish natijasida Amir Temur Usmonli turklar davlatiga zarba berib,butun Yevropaning xaloskoriga aylanadi.

Amir Temurning harbiy yurishlari

• Amir Temurning harbiy yurishlari tarixga uch yillik,besh yillik,yetti yillik yurishlar nomi bilan kiradi.Bu yurishlar natijasida Amir Temur davlati 27 ta podsholikni o’z ichiga olgan yirik saltanatga aylanadi.

Anqara jangi (1402 yil 20 iyul )

• Amir Temur va Usmonli turklar hukmdori Sulton Boyazid Yildirim qo’shinlari o’rtasidagi jang 1402 yilning 20 iyulida Anqara yaqinida,Chubuq mavzeida bo’lib o’tadi.Bu jang tarixga “Anqara jangi” nomi bilan kiradi.

TEMUR TUZUKLARI

• Amir Temur O’zining hayoti davrida harbiy san’at va davlat boshqarish uslubiga bag’ishlangan maxsus asar yaratadi va u “Temur tuzuklari” nomi bilan shuhrat qozonadi.Asarda davlatni boshqarishda kimlarga tayanish taxt egalarining tutumi va vazifalari,vazir va qo’shin boshliqlarini tatinlash tartibi belgilab berilgan

E’tiboringiz uchun rahmat