Amea folklor institutu

Ahmet İÇLİ
Yrd. Doç. Dr. Ardahan Üniversitesi
İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Ardahan/Türkiye.
[e-mail]
DEDE KORKUT’TAKİ BAMSI BEYREK HİKÂYESİ İLE YÛSUF U ZÜLEYHA ANLATILARINDAKİ BENZERLİKLER
(METİNLERARASI İNCELEME)
Özet: Dede Korkut Hikâyelerinde geçen mekânlardan da anlaşıldığı üzere, hikâyelerin özelde Kafkas halklarının ortak sesi ve mirası olduğu söylenebilir.
İnsanlığın yeryüzü serüveninden bu yana, insanlar kendisiyle, çevresiyle daha geniş anlamda varlık ile ilişkilerini, anlatı araçlarıyla ifade eder. İnsanoğlu, yalnızca ken­di döneminin değil, kendinden önceki medeniyetlerin yaşam tarzları ve felse­fele­rinden de izler taşır. Daha da önemlisi doğumuyla beraber gün yüzüne çıkan kolektif bilincin göstergesi haline gelir.
Klâsik Türk Edebiyatında kaleme alınmış Yusuf u Züleyhâ anlatıları, hem İslam hem Yahudi hem de Mısır kaynaklarında geniş bir şekilde bulunmaktadır. Metinlerarası ilişkiler bağlamında ele alındığında Bamsı Beyrek Hikâyesi ile Yusuf u Züleyhâ anlatılarında benzer kurguların/ kurmaca özelliklerinin olduğu görülür.
Metinlerarası ilişkilerin ele alınması, metnin anlaşılmasında büyük önem taşır. Yazarın yazı dünyasını ve onu etkileyen kaynakları belirtmek adına kayda değer ilişki ağlarını gösterir, metnin yorumlanmasına ve daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunur.
Bu çalışmada, Kitab-ı Dede Korkut’taki Bamsı Beyrek Hikâyesi ile Yûsuf u Züleyha anlatılarındaki kurgusal ve anlamsal benzerlikleri gösterme amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Dede Korkut Hikâyeleri, Yusuf u Züleyha, Metinlerarasılık
Sımılarıtıes between the story of Bamsı Beyrek ın Dada Gorgut epıc and Yusuf and Zuleıka narratıves (an intertextual analysis)
Abstract: As understood from the spaces of Dada Gorgut Epic, it can be said that the stories in it are the mutual voice and heritage of Caucasia nations.
Since the beginning of the adventure of humanity on earth, people express their relationship with himself and environment, with being in a broad sense, with narrative means. Humanity bears trace not only from the era of himself, but also from the lifestyle and phisolophy of previous civilizations. More importantly, he becomes the indicator of collective conscious that comes to light with his birth.
Yusuf and Zuleyha narratives in Classical Turkish Literature widely appear in Isla­mic, Jewish and Egypt sources. In an intertextual approach, it can be seen that The Story of Bamsı Beyrek and Yusuf and Zuleyha narratives have similar fiction/fictitious features.
Intertextuality plas an important role to understand the text. It shows relation webs to state the narrative world of writer and sources that affect him, and also to analyse the text and understand it better.
In this study, it is aimed to reveal fictional and lexical similarities between The Story of Bamsı Beyrek in Dada Gorgut Epic and Yusuf and Zuleika narratives.