Amaliyot ishi №1 Mavzu: Kiyim haqida umumiy ma’lumot. Kiyimning paydo bo’lish tarixi va uning rivojlanish bosqichlari. Kiyimning vazifasi va sinflanishi. Kiyimlar assortimenti va o’lchami

Amaliyot ishi № 1.1


Mavzu: Kiyim haqida umumiy ma’lumot. Kiyimning paydo bo’lish tarixi va uning rivojlanish bosqichlari. Kiyimning vazifasi va sinflanishi.Kiyimlar assortimenti va o’lchami.


1. Ishdan maqsad.
Talabalarga kiyim haqida umumiy ma’lumot, paydo bo’lish tarixi va uning rivojlanish bosqichlari, kiyimning vazifasi va sinflanishi,kiyimlar assortimenti va o’lchami sanitariya-gigiyena qoidalariga va estetik talablarga mos ravishda kiyimlarnitanlash ko’nikmalarini shakllantirishga, kiyimlarga to’g’ri munosabatni va kiyinish madaniyatini tarbiyalashga imkon yaratiladi.
2. Nazariy malumotlar.
Kostyumdagi ayrim terminlarga tushuncha.
Kiyim inson tanasini atrof muhitning har xil nomaqbul ta’sirlaridan, ya’ni issiq, sovuq, nam, chang va boshqa ta’sirlardan asraydigan o‘simlik, xayvonot hamda sun’iy materiallardan tayyorlanadigan, shuningdek, bezak vazifasini o‘taydigan narsaga aytiladi. Kiyim orqali har qanday insonning qaysi millat yoki elatga mansubligini, qanday geografik va iqlimiy sharoitda yashashini, turmush tarzi, yashab turgan jamiyatining fan-texnika taraqqiyotini, madaniyatini aniqlashimiz mumkin. Kiyim odam tashqi qiyofasini o‘zgartirishda katta rol o‘ynaydi. U qiyofani 60% gacha o‘zgartiradi. Kiyim kishining badiiy didini ifodalaydi, madaniy saviyasini belgilaydi, shaxsni xarakterlaydi. Kiyim kishiga nisbatan turli his-tuyg‘ular uyg‘otadi. Masalan: jiddiylik, vazminlik, jo‘shqinlik, sovuqlik, oddiylik va boshqalar. Hozirgi zamon kiyimlari jamiyatimiz talabiga mos kelishi kerak, ya’ni chiroyli zamonaviy modada, gigienik va qulay bo‘lishi lozim. K o s t yu m – kiyimlar yig‘indisidir. SHu bilan birga bosh-oyoq kiyimlari va qo‘shimcha buyumlar (sumka, soyabon, qo‘lqop) ham kostyum tarkibiga kiradi. “Kostyum” so‘zi fransuzcha sostume – kiyinish ma’nosini anglatib - kiyimning mazkur xalq, tabaqa, davr uchun turg‘un, tipik, umumiy bo‘lgan shaklini shu termin bilan ataladi. Kostyum turli mamlakatlar xalqlarining o‘ziga xos milliy qiyofasini aks ettiradi. Masalan o‘zbek milliy kostyumi – erkaklar uchun: 1. Oq yaxtak. 2. Oq lozim. 3. Beqasam chopon. 4. CHust do‘ppi. 5. Etik. ayollar uchun esa: 1. Koketkali ko‘ylak. 2. Nimcha. 3. Lozim. 4. Kashtali do‘ppi. 5. Kavush, chuvak. 7 Kostyum ma’lum maqsadga mo‘ljallangan bo‘ladi. Masalan, uy kiyimi, ko‘chalik kiyim, sport kiyimi, teatr va konsert kiyimlari va hokazolar. Kostyum bir necha turlarga bo‘linadi: 1. Komplekt. 2. Ansambl. 3. Garnitur. K o m p l e k t – bu bir necha kiyimlar yig‘indisidir. U bir xil yoki har xil gazlamadan tayyorlanadigan, biror maqsadga mo‘ljallanadigan bo‘lib, qo‘shimcha kiyimlar ham unga kiradi, ya’ni bosh, oyoq kiyimlar, sumka, soyabon, qo‘lqop va boshqalar. Komplektlar qanday maqsadga mo‘ljallanganligiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi: sport uchun, yo‘l uchun, cho‘milish uchun va hokazo. Masalan, yo‘l kiyimlari komplekti: ustki kiyim (palto yoki kurtka), shim, bo‘yin o‘yindisi yopiq jemferdan, to‘qilgan bosh kiyimdan, past poshnali oyoq kiyimdan va yo‘l sumkasidan iborat. Komplekt ochiq sistema hisoblanadi. Uning tarkibidagi biror kiyimni olish, qo‘shish yoki almashtirish bilan komplekt vazifasini o‘zgartirish mumkin. A n s a m b l – bir necha kiyimlar yig‘indisi bo‘lib, u yuqori badiiy did bilan tayyorlanadi. Tarkibidagi kiyimlar hammasi bir xil uslubda tayyorlangan bo‘lib, ular bir-biriga rangi, gazlamasi va bezaklari jihatidan chambarchas bog‘langan bo‘lib bir butunlikni tashkil qiladi, bir mazmunni anglatadi. Kiyim so‘nggi moda yo‘nalishlarida, murakkab fasonda tayyorlanadi. Uni qo‘shimcha kiyimlar va zebu ziynatlar to‘ldirib mustaxkamlaydi. SHuning uchun ansambl yopiq sistema deyiladi. Undagi biror kiyimni olish, qo‘shish, almashtirish mumkin emas. Bu holda kiyim mazmuni buziladi. Ansambl eng so‘nggi moda elementlarini targ‘ib qiladi. Masalan: nikoh kiyimlari, bitiruv kechasi va boshqa tantanali kiyimlar kiradi. G a r n i t u r – bu kiyim to‘plami aynan bir xil gazlamadan tayyorlanadi va ma’lum bir maqsadga mo‘ljallanadi. Masalan: ich kiyim garnituri, zargarlik buyumlari garnituri va hokazo. Endi kiyim haqidagi ba’zi bir tushunchalar bilan tanishamiz. L i b o s – bu kiyim ham bir necha kiyimlar to‘plami bo‘lib, ular bir-biriga gazlamasi, rangi, bezaklari jihatidan moslashgan. Bu kiyim ma’lum vazifaga mo‘ljallangan bo‘ladi. Masalan: uylik, ko‘chalik, kiyimlari va hokazo. 8 G a r d e r o b so‘zining dastlabki ma’nosi – “kiyimxona” bo‘lib, hozirda ham “kiyim shkafi”, “kiyim turadigan joy” ma’nosini bildiradi. Lekin bir kishining butun oila a’zolarining hamma kiyimlari yig‘indisi ham garderob deyiladi. Birga kiyiladigan buyumlarga qarab, garderob, odatda, bahorgi, kuzgi, yozgi va qishki bo‘ladi. F a s o n – bir nomli kiyim guruhidagi shakl, bichiq va boshka xususiyatlar farqiga aytiladi. Fason – kiyim modelining o‘ziga xos xususiyatlari yig‘indisini bildiradi. M o d e l so‘zi – kiyimning ko‘rinishi, shakli, materiali, bezagi yoki boshqa sifatlari yangicha bo‘lgan namunasini bildiradi. 2.