Amaliy optika bosqichlari Amaliy optika

Keyingi mavzularda prizmali difraksion panjarali, yoki interferometrli asboblar uchun ajrata olish qobiliyati to’g’risidaa alohida to’xtalib o’tamiz. Spektral asboblarning asosiy xarakteristkalaridan yana biri bu asboblarning spektral ishlash o6lastidir. Ya’ni har qanday spektral asbob spektrining ma’lum oblastida ishlash uchun asos qilingan masalan ko’rish va ultrabinafsha oblastlari uchun prizmali yoki difraksion panjarali spektral asboblar qo’laniladi. Infraqizil oblastlarda yesa prizmali spektral asboblar qo’llaniladi. Ayrim vaqtlarda asboblarshshg dispersion chegaralanganligi tufayli kerakli spektral oblastlarda ishlab bo’lmaydi, bunday hollarda spektral asboblar prizmalari almashtiriladigan qilib yasaladi, qachonki bitta asbob orqali kerali oblastlarinn barchasida ishlash mumkin bo’lsin (masalan uzoq va yaqin infraqizil oblastlari uchun). Har qanday optik asbobning kattalashtirishi deganda tasvirnnng chiziqli o’lchamining bo’yimning chiziqli o’lchamiga bo’lgan nisbati tushuniladi. Spektral asboblarda buyum rolini spektral asbobnnng tirqishi o’ynasa, tasvir rolini yesa spektral chiziq o’ynaydi. Agar tirqish balandligini AV bilan, spektral chiziq balandligini AV bilan belgilasak u holda Spektral chiziq balandligi ni tirqish balandligi AB ga bo’lgan nisbati kalimator va kamera obektivining fokus masofalarining nisbatiga teng.

Ya’ni

(6)
Agar biz kattalashtirishni (g) bilan belgilasak, u holda (1) ga asosan kattalashtirish quyidagiga teng bo’ladi.

g= (7)

Yendi spektral asbobning kattalashtirishini o’rgangan holda spektral chiziqning geometrik kengligini yozsak, u quyidagiga teng bo’ladi.

S_r=ga (8)

Bu yerda a-tirqish kengligi. (8) ko’rinadiki, spektral chiziqning kengligi kattalashtirish bilan tirqishning kengligini ko’paytmasiga teng keladi. Boshqacha aytganda (8) ko’rinadiki biror spektral chiziqning kengligi tirqish kengligidan katta bo’lsa kichik bo’lar yekan. Faraz qilaylik, spektral asbobning tirqishi juda kichik bo’lganda uning fokal tekisligiga to’lqin uzunligi ₁ dan ₂ gacha bo’lgan spektral chiziq joylashgan bo’lsa, u holda tirqishning spektral kengligi

=₂-₁ (9)

bo’ladi. Tirqish qancha katta bo’lsa, uning spektral kengligi  shuncha katta bo’ladi. Bizga ma’lumki, agarda asbobning chiziqli dispersiyasi ma’lum bo’lsa o’zaro yaqin joylashgan chiziqlar orasidagi masofani quyidagicha topish mumkin:

= (10)
Agarda S₂=l deb olsak, u holda tirqishning spektral kengligi bilan spektral chiziqning geometrik kengligi orasida (10) ga asosan quyidagicha bog’lanish mavjudligini ko’ramiz.

(11)