Amaliy mashg’ulotlar

Uzoqlanish.  Malakali  va  tajribali  pedagog  janjaldan  uzoqlashishga  harakat 
qiladi.  Kelishmovchilik  avjiga  chiqganda  u  muhokamaga  qatnashmaydi.  Bunday 
usul  nizoli  vaziyatning  yechilishiga  manfaatdor  bo‘lmagan  va  o‘zaro 
munosabatlarning  zohiriy  yaxshiligicha  qolishini  istashgan  hollarda  tomonlar 

---

tarafidan  qo‘llaniladi.  Bunday  holatli  ziddiyat  hali  yetilmagan  yoki  ziddiyatga 
chiquvchilarning bilim darajalari uzoq bo‘lgan hollarda kuzatiladi. 
Agar nizoning sub’ektiv sabablar tufayli bo‘lgan bo‘lsa, u holda uzoqlashish 
strategiyasi ma’qul strategiyadir. Chunki u tomonlarga tinchlanishga, vaziyat ustida 
yana  bir  bor  fikr-muloxaza  yuritib,  fahm-farosat  ila  anglab  olish,  oqibatda  esa 
qarama-qarshilikka  borishga,  uni  davom  ettirishga  hech  qanday  asos  yo‘q  degan 
xulosaga  kelishiga  imkon  beradi.  Agar  ziddiyat  ob’ektiv  sabablar  tufayli  yuzaga 
kelgan  bo‘lsa,  uzoqlashish  strategiyasi  har  ikkala  tomonni  mag‘lubiyatga  olib 
boradi.  Chunki  uzoqlashish  davrida  vaqt  cho‘ziladi,  nizoli  vaziyatni  chaqiruvchi 
sabablar chuqurlashadi, qisqasi "yara gazak " oladi. 
Silliqlashish.  Bu  usul  o‘quvchilarni  yaxshilikka  undash  yo‘li  bilan  nizoni 
bartaraf  qilishga  qaratilgan.  Ziddiyatli  vaziyatda  o‘qituvchi  va  o‘quvchi  bir-biri 
bilan  xushmuomalali  bo‘lishga,  arzimagan  narsaga  achchiqlanish,  umuman,  bir 
vaqtning  o‘zida  birga  suzayotgan  qayiqni  "qaltis  tebratish  "  yaramasligiga 
chaqirishadi. 
Majburlash  –  bu  o‘qituvchi  o‘quvchiga  xohish-irodasini,  so‘zini  majburan, 
zo‘rlab  qabul  qildirishdir.  So‘zini  o‘tkazmoqchi  bo‘lgan  o‘qituvchi  o‘quvchining 
fikri bilan qiziqmaydi, uni inkor etadi. Bunday strategiyani qo‘llaydigan pedagog 
tajavvuzkorlik  bilan  o‘z  xohishinio‘quvchiga  majburlab  o‘tkazadi.  Bu  usulni 
ko‘proq  pedagog  ta’lim  olish  jarayonida  sust  qatnashadiganlarga  nisbatan 
qo‘llashadi. 
Majburlash  strategiyasi  tashabbusni  bug‘adi,  ta’lim  jarayonida  "ruhiy 
iqlim"      ning  beqarorligiga  olib  keladi.  Ayniqsa,  bu  usul  yuqori  kattaroq 
o‘quvchilarga, nisbatan yosh o‘quvchilarda nafrat uyg‘otadi. 
Kelishuv. Nizoli holatdan muvaffaqiyatli chiqishning eng muhim sharti — bu 
murosaga kela olishdir.  Kelishuv bilan   yuz bergan nizolarni hal  etish, bu yuqori 
baholanuvchi  strategik  usul  bo‘lib,  bunda  ikkala  tomonni  qanoatlantiruvchi 
yechimga kelinadi.