Amaliy mashg’ulotlar

Kichik guruhchalarda yuzaga keladigan konfliktlar. Jamoada 2-4 kishilik 
kichik guruhchalarda yuzaga keladigan kelishmovchiliklarni o‘qituvchilar sezmasdan 
qolishi mumkin. Bordi-yu, bunday kelishmovchiliklarning oldi olinmasa, o‘z vaqtida 
janjalni  keltirib  chiqargan  omillar  bartaraf  etilmasa,  2  yoki  3  o‘quvchi  orasidagi 
kelishmovchiliklarga boshqa o‘quvchilar ham aralashib, bu nizo butun sinf jamoasiga 
tarqalishi mumkin. Misol:  yuqori sinf o‘quvchisi psixolog qabuliga kirib. “Iltimos, 
menga yordam bersangiz. Sinfimiz men sababli ikkiga ajralib qolgan, bu janjal aslida 
Gulnora bilan mening oramizda boshlandi. Men Gulnoraga qo‘pollik qilganim uchun 
ikkimiz  arazlashib  qoldik,  lekin  Gulnoraning  o‘rtoqlari  men  bilan  gaplashmasdan, 
meni ajrata boshladilar. Bu mening o‘rtoqlarimga qittiq tegdi va ular meni himoya 
qildilar. Hozir sinfdagi qizlar ikkiga bo‘lingan va janjal davom etmoqda”, - dedi qiz. 
Qiz  o‘zining  xatti-harakatidan  iztirob  chekmoqda  edi.  Ehtimol,  sinfdagi 
raqobat,  asabiy  holat  hammaning  joniga  tekkan  bo‘lsa  kerak,  qizlar  bilan  alohida 
o‘tkazilgan  yagona  suhbat  bu  nizoga  chek  qo‘ydi  va  nizo  takrorlanmadi.  Bunday 
nizolarning  yuzaga  kelishiga  sabab,  ba’zi  sinf  rahbarlari  va  o‘qituvchilar  sinfdagi 
ichki  o‘zaro  munosabatlarga  unchalik  e’tibor  bermaydilar,  natijasida  sinfda  o‘ta 
asabiy psixologik muhit yuzaga keladi. Bunday vaziyatning oldini olish yoki bartaraf 
etish  juda  oson,  chunki  bolalar,  o‘smirlar  odatda  juda  kechiruvchan  bo‘ladilar. 
Ayniqsa,  tengdoshlari  bilan  bo‘lgan  kelishmovchiliklardan  o‘zlari  ruhan  aziyat 
chekadilar, afsuslanadilar. 
Tengdoshlari,  shuningdek,  sinfdoshlari  guruhida  o‘smir  o‘zining 
kelishuvchanlik xususiyati bilan namoyon bo‘ladi. O‘smir o‘z guruhiga bog‘liq va 
qaram bo‘lgan holda shu guruhning umumiy fikriga qo‘shilishiga va uning qarorini 
doimo  bajarishga  tayyor  bo‘ladi.  Guruh  ko‘pincha  o‘smirda  “biz”  hissining 
shakllanishiga  yordam  beradi  va  uning  ichki  holatini  mustahkamlaydi.  O‘smir 
yoshidagi  bola  uchun  do‘st  tanlash  juda  katta  ahamiyatga  ega.  O‘smirlik  davrida 

---

do‘stlik  juda  qadrli  hisoblanadi.  Do‘stlar  doimiy  ravishda  ruhan,  qalban  yaqin 
bo‘lishga ehtiyoj sezadilar. Bu ehtiyoj o‘smir do‘stlarining hol-ahvol so‘rashishi va 
ko‘rishishlarida (qo‘l berib, quchoq ochib ko‘rishish) birga o‘tirish va birga yurishga 
harakat  qilishlarida  ko‘rinadi.  Ko‘pgina  ana  shunday  juda  yaqin  munosabatlar, 
o‘smirlarning shaxs bo‘lib shakllanishida, hamkorlikdagi harakatlaringiz inson qalbi 
va xotirasida bir umrga saqlanib qoladi.